Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi

 Một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
 MỤC LỤC Trang
I. ĐẶT VẤN ĐỀ 2 
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 
1. Thuận lợi và khó khăn 3 
2. Thực trạng nghiên cứu 3 
3. Những biện pháp 4 
3.1.Biện pháp 1: Lập kế hoạch 4
3.2. Biện pháp 2: Dạy trẻ kĩ năng sống thông qua các 
hoạt động học 5
3.3. Biện pháp 3: Dạy trẻ kĩ năng sống thông qua hoạt 
động vui chơi 9
3.4. Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh giáo dục kĩ 
năng sống cho 10
3.5. Biện pháp 5: Xây dựng góc tuyên truyền 12
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 12
IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM 13
V. KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT 13
VI. HÌNH ẢNH MINH HỌA
 1 /18 Một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi mầm non vô cùng cần thiết và đó 
cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2020 - 2021. 
 Dạy kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của 
người lớn. Nhằm giúp trẻ có những kỹ năng đương đầu với những khó khăn 
trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng, biến những kiến thức của mình để giải quyết 
những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp.
 Muốn vậy, người lớn phải tạo cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực 
hành. Nhưng trên thực tế, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng 
đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho 
trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan 
tâm đến người khác và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Khó khăn cho 
trẻ trong việc có tình huống bất ngờ xảy ra. 
 Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài:
“Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ 3 - 4 tuổi”.
 Thời gian nghiên cứu năm học 2020-2021
 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi.
II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. THUẬN LỢI KHÓ KHĂN:
1.1. Thuận lợi:
 - Được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao với công tác 
chuyên môn. Luôn có sự đầu tư và bồi dưỡng cho chuyên môn.
 - Trẻ đã học qua lớp nhà nhà trẻ nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định. 
Trẻ mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ.
 - Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình tâm huyết với 
nghề.
1.2. Khó khăn:
 - Trường nhỏ, xa trung tâm thành phố, trẻ ít được giao lưu tham gia các 
hoạt động như tham quan, dã ngoại, vui chơi
 - Thiết bị dạy học, cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn
 - Nhiều phụ huynh còn chưa quan tâm đến con em mình, luôn muốn con 
mình được học chữ, học số, học những kiến thức cơ bản, coi nhẹ việc giáo dục 
kĩ năng sống
2. THỰC TRẠNG NGHIÊN CỨU:
 - Kỹ năng sống là gì? Là những kỹ năng cần có cho hành vi lành mạnh 
cho phép bạn đối mặt với những thách thức của cuộc sống hằng ngày.
 - Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non là nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm 
trong cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm.
 3 /18 Một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
 Khi đã đưa ra được những nội dung phù hợp với trẻ thì việc lựa chọn 
phương pháp, biện pháp để chuyển tải đến trẻ đạt hiệu quả tối ưu nhất cũng rất 
quan trọng.
 Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non là tư duy trực quan 
hình tượng, những kiến thức giáo dục cho trẻ phải cụ thể, gần gũi dễ hiểu đối 
với trẻ. 
3.2. Biện pháp 2: Dạy trẻ kĩ năng sống thông qua các hoạt động học
 Trước đây, với những nội dung dạy trẻ nhận biết một số nguy cơ không 
an toàn và cách phòng tránh thì giáo viên thường giáo dục trẻ với những lời dặn 
dò nhắc nhở đơn giản thông qua nội dung các bài thơ, câu chuyện, bài hát có 
nội dung giáo dục dạy trẻ. Song trên thực tế, trong chương trình có rất ít bài hát, 
bài thơ, câu chuyện có nội dung đó. Vì vậy, trong năm học này, tôi nghiên cứu 
lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra đưa ra những tình huống cụ 
thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách 
suy nghĩ và giải quyết .
 Ví dụ, Trước đây, thông qua câu chuyện “Thỏ con không vâng lời” hoặc 
nội dung bài hát “Đàn Vịt con” chúng tôi chỉ dùng lời giáo dục trẻ: “Khi đi 
công viên hoặc đến những nơi công cộng thì phải đi với bố mẹ, không được 
chạy lung tung để khỏi bị lạc” chứ chưa dạy trẻ nếu chẳng may xảy ra sẽ phải xử 
lý như thế nào.
3.2.1: Hoạt động khám phá
 Với cách giáo dục như vậy tôi thấy kết quả đạt trên trẻ chưa đạt hiệu quả. 
Trẻ ghi nhớ một cách thụ động, và thường chóng quên. Và điều cốt yếu trẻ 
không hiểu cốt lõi của vấn đề là tại sao không nên làm như vậy và nếu xảy ra thì 
phải làm thế nào. Do đó trong năm học này tôi đã đưa vào tiết học khám phá là 
cách xử lý tình huống “Bé làm gì khi bị lạc”
 Tôi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một cách giải quyết của riêng trẻ. 
Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và trả lời theo ý kiến của mình, gợi 
mở cho trẻ bằng các câu hỏi:
 - Cho trẻ xem video bạn nhỏ đi siêu thị, bạn chạy lung tung
 Phương án 1: Khóc nhè
 + Đố các con chuyện gì sẽ xảy ra? 
 + Khi khóc nhè điều gì sẽ xảy ra?
 Khi bị lạc khóc nhè không giúp chúng ta tìm được mẹ mà sẽ tạo cơ hội 
cho người lạ, người xấu bắt cóc. Vậy nên các con phải thật bình tĩnh, không 
khóc nhè
 Phương án 2: Chạy đi tìm mẹ, nghe theo người lạ
 5 /18 Một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
 Cô đưa ra câu hỏi và các phương án trả lời. Trẻ chọn phương án đúng giơ 
lên.
Tôi đưa tình huống trẻ biết tránh những mối nguy hiểm khác như:
 “Nếu con đang ở nhà một mình, có người đến gọi mở cửa con sẽ làm gì ?
 Tôi cho trẻ nói suy nghĩ, cách giải quyết của mình. Trong khi thảo luận 
với trẻ tôi gợi mở: cũng có trường hợp kẻ xấu có thể gây hại cho bé hoặc lấy 
trộm đồ của gia đình cũng chính là người thu tiền điện, nước hoặc chính là 
người quen biết với bố mẹ bé để giúp trẻ suy đoán tìm cách giải quyết. Sau đó 
cô giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất trong trường hợp này:
 Tuyệt đối không mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của bố mẹ, người 
thu tiền điện, nước. Nếu có người lớn ở trên gác chưa biết thì gọi xuống, còn 
nếu không có ai ở nhà thì hẹn họ nhắn lại gì hoặc tối đến gặp bố mẹ.
 Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ luôn rình rập với tất cả mọi 
nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo tuy trẻ còn nhỏ tuổi song tôi nghĩ rằng cũng 
cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra. Tôi 
đã đưa tình huống:
 “ Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế nào?”
 Qua tình huống này tôi dạy trẻ:
 Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy, 
Hãy hét to để báo với người nhà và những người xung quang có thể nghe thấy. 
Nếu không có người ở nhà thì chạy báo cho hàng xóm.
 Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho 
trẻ thảo luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm 
cách giải quyết vấn đề. Thông qua đó cô giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, 
đó cũng chính là kinh nghiệm mà ta cần dạy trẻ. Thông qua hoạt động đó cũng 
giúp trẻ có sự tư duy lô gích, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ 
có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
3.2.2: Hoạt động giáo dục thể chất
 - Cô dạy trẻ biết các kĩ năng vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể 
khỏe mạnh, trẻ biết trong khi tập không chen lẫn, xô đẩy nhau.
3.2.3: Hoạt động tạo hình “Vẽ ngôi nhà của bé”
 Cô giáo dục trẻ biết yêu quý ngôi nhà của mình, biết quét dọn nhà của 
sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng trong gia đình ngăn nắp gọn gàng
3.2.4: Hoạt động văn học: Qua câu chuyện “Bác Gấu đen và hai chú thỏ”
 Cô đàm thoại cùng trẻ:
 + Bác Gấu Đen đi đâu? Trời lúc này như thế nào?
 + Bác đến nhà bạn nào xin trú nhờ? Thái độ của thỏ nâu như thế nào
 7 /18 Một số biện pháp dạy trẻ kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi
 Nhích khăn lên các bé
 Lau sống mũi xuống đi
 Sau đó đến cái gì
 Cái miệng xinh của bé
 Cô cất giọng nhỏ nhẹ
 Làm thế nào nữa đây?
 Bé gấp đôi khăn ngay
 Lau hai bên má đỏ
 Gấp đôi một lần nữa
 Lau cái cổ cái cằm
 Trong giờ đón trẻ tôi thường trò chuyện với trẻ về công việc hàng ngày 
sau mỗi buổi sáng ngủ dậy: Bé làm những gì? Vì sao phải làm như thế? Và làm 
như thế nào? Trẻ chia sẻ những ý kiến của mình và cô nhắc nhở trẻ làm đúng. 
Không quên dặn trẻ cách vệ sinh cá nhân như: Cắt móng tay, móng chân, rửa tay 
thường xuyên dưới vòi nước sạch.
3.3. Biện pháp 3: Dạy trẻ kĩ năng sống thông qua hoạt động vui chơi
3.3.1: Rèn kĩ năng hợp tác chia sẻ thông qua hoạt động góc
 Trò chuyện với trẻ có thể sử dụng câu hỏi như “Con và bạn đã cùng nhau 
làm gì? Trò chơi nào con thích hơn khi có bạn cùng chơi? Tại sao con phải hợp 
tác với bạn, một mình con có làm được việc này không? Điều gì con cảm thấy 
vui hơn khi hợp tác cùng bạn?” Thông qua việc trò chuyện giúp trẻ hiểu hợp tác 
là có nhiều người cùng thực hiện một việc gì đó, cùng vui thích khi làm việc
Kĩ năng sống là phương pháp học mà chơi, chơi mà học
 Thông qua giáo dục trực quan trên thiết bị hiện đại, những bài học về tinh 
thần đồng đội, giao tiếp, thuyết trình, tư duy được khái quát bằng hình ảnh, ngôn 
từ có vần điệu, những bài đồng dao, ca dao phù hợp với chủ đề được đưa vào để 
trẻ dễ dàng tiếp thu trong quả trình học tập. Bên cạnh đó giáo viên đóng vai trò 
là người hỗ trợ giúp trẻ phát huy khả năng, thế mạnh của mình, từ đó phát triển 
những ứng xử tích cực, tự tin xử lý các tình huống.
 Dạy trẻ kĩ năng sống không phải gò ép trong các tiết học chính thức mà 
phải kết hợp qua các hoạt động vui chơi của trẻ
 Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt 
động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau 
trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. 
 Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ 
thể hiện qua họat động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các 
 9 /18