Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để giúp trẻ 3-4 tuổi thực hiện tốt thói quen vệ sinh

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc 
 TÊN ĐỀ TÀI - SÁNG KIẾN GIẢI PHÁP
“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3-4 TUỔI THỰC HIỆN TỐT 
 THÓI QUEN VỆ SINH”
 Họ và tên: NguyÔn ThÞ BÝch ThuËn
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường Mầm non Phú Thủy
 Quảng Bình, tháng 5 năm 2020 những bệnh tật thích nghi được với điều kiện sống, hình thành những thói quen cơ bản 
để giúp trẻ có nền nếp tốt.
 Con người sức khỏe là vốn quí nhất, có sức khỏe là có thể làm được tất cả mọi 
công việc. Nhưng vấn đề đặt ra là làm thế nào để có một sức khỏe tốt, ngoài những yếu 
tố về dinh dưỡng, thể dục thể thao, tinh thần thoải mái, môi trường sống trong sạch thì 
việc vệ sinh hàng ngày đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Con người cần phải rèn 
luyện và biết bảo vệ giữ gìn chăm sóc sức khoẻ thì con người mới khỏe mạnh được. 
Nhưng đối với trẻ mầm non ở lứa tuổi này trẻ còn yếu và chậm, vì vậy việc giáo dục ý 
thức vệ sinh cá nhân cho trẻ là hoàn toàn phụ thuộc vào cô giáo nhằm giúp trẻ khỏe 
mạnh và có thói quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ mầm non là hết sức cần thiết, vệ sinh 
cho trẻ là phòng tránh được bệnh tật, tăng cường sức khỏe hình thành những kỹ năng 
sống cơ bản đầu tiên, nhờ có sức khỏe mà giúp trẻ phát triển về đức, trí, thể, mĩ. 
Nhiệm vụ chính của chúng ta là hình thành cho trẻ những kỹ năng tự phục vụ bản thân 
 Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 3-4 tuổi, người trực tiếp giảng dạy và 
chăm lo cho các cháu từng bữa ăn, giấc ngủ tôi nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của 
mình cũng như tầm quan trọng của việc rèn thói quen vệ sinh cho trẻ tại nhóm lớp mình 
phụ trách. Chính vì vậy tôi luôn canh cánh trong lòng và tự hỏi mình: Làm sao? Làm 
như thế nào? Và cần phải làm những gì? để rèn cho trẻ cho trẻ thói quen vệ sinh một 
cách tốt nhất. Chính vì vậy mà bản thân tôi luôn trăn trở, tìm mọi cách để hình thành 
cho trẻ những thói quen vệ sinh tốt.
 Xuất phát từ những lí do đó, năm học 2019-2020, tôi lựa chọn đề tài “Một số biện 
pháp để giúp trẻ 3-4 tuổi thực hiện tốt thói quen vệ sinh” để làm đề tài nghiên cứu 
nhằm góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.
 1.2. Điểm mới của đề tài:
 Hình thành ở trẻ những thói quen, kĩ năng vệ sinh đúng cách, đúng quy trình và vì 
sao cần phải vệ sinh cơ thể sạch sẽ nhằm giúp trẻ thấy được khi cơ thể thường xuyên 
được vệ sinh sạch sẽ thì sẽ mang đến một cơ thể khỏe mạnh. 
 1.3. Phạm vi áp dụng đề tài:
 Việc hình thành cho trẻ thói quen vệ sinh tốt có tác dụng rất to lớn đối với sức 
khỏe trẻ. Đối với bất kì trẻ ở lứa tuổi nào, ở bất kì nơi đâu chúng ta cũng có thể áp dụng - Tỷ lệ suy dinh dưỡng và thấp còi đầu năm tương đối cao.
 - Một số cháu được cha mẹ cưng chiều quá mức, muốn gì được nấy thường 
làm giúp trẻ nên khả năng tự phục vụ của trẻ trong hoạt động vệ sinh còn hạn chế. 
 - Phần lớn các cháu trong lớp đều là con em trong gia đình bố mẹ làm nông nên 
có ít thời gian chăm sóc và giáo dục con cái. 
 2.1.3. Nguyên nhân của thực trạng trên:
 - Trẻ nhỏ, nhiều trẻ chưa qua lớp 24-36 tháng nên thói quen vệ sinh cá nhân của 
trẻ bước đầu còn bở ngở.
 - Trẻ biếng ăn, tỷ lệ dinh dưỡng cung cấp hàng ngày không đồng đều nên tỷ lệ 
trẻ suy dinh dưỡng thấp còi còn cao.
 - Một số phụ huynh làm thay trẻ, chưa cho trẻ tự thực hành, tự phục vụ bản thân 
nên khả năng tự phục vụ còn hạn chế.
 - Bố mẹ trẻ chưa giành nhiều thời gian để tập luyện cho trẻ cách vệ sinh cá nhân.
 2.1.4. Điều tra thực tiển:
 Ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi đã tiến hành điều tra khảo sát lớp, với tổng số 20 
cháu nhưng có 11 cháu là nam, còn 9 cháu nữ. Phần đa các cháu rất hiếu động, chưa 
nắm vững được các thao tác vệ sinh cá nhân đúng cách như lau mặt, rửa tay, đánh 
răng
 Qua quá trình tiếp xúc, trò chuyện quan sát và tiến hành thực hành các kĩ năng vệ 
sinh của trẻ cho kết quả như sau: 
 Số trẻ tham Số trẻ đạt 
 TT Nội dung Tỷ lệ %
 gia được
 Thói quen tự vệ sinh thân thể 
 1 20 11 55%
 của trẻ
 Thói quen vệ sinh môi trường 
 2 20 10 50%
 của trẻ.
 3 Kĩ năng rửa tay 20 11 55%
 4 Kĩ năng lau mặt 20 9 45%
 5 Kĩ năng đánh răng 20 9 45% Bản thân tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ 3-4 tuổi có thói quen vệ sinh tốt 
thì trước hết giáo viên phải nắm được yêu cầu rèn luyện và kỉ năng thực hành cho trẻ, 
cụ thể:
 Thói quen vệ sinh cần rèn:
 - Trẻ tự rửa mặt, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, chải đầu, 
 - Biết gấp, cất trải chiếu, gối.
 - Biết giữ nhà cửa, đồ dùng đồ chơi gọn gàng sạch sẽ. Biết giúp cô lau bàn ghế, 
rửa đồ chơi, xếp lại giá đồ chơi gọn gàng ngăn nắp.
 - Có ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng, tôn trọng người khác như: Không nhổ 
bậy, không vứt rác ra lớp học, nơi công cộng, biết sử dụng nước sạch.
 - Trẻ bắt đầu hình thành vững chắc các quy tắc vệ sinh cá nhân và nếp sống văn minh.
 - Khi ra nắng biết đội mũ nón và biết mặc áo mưa khi trời mưa.
 - Trẻ phải thành thạo các kỹ năng thực hành vệ sinh của lớp lớn, ngoài ra cần rèn 
cho trẻ như: Biết giúp cô giặt khăn, phơi khăn; Biết dùng tay - khăn che miệng khi hắt 
hơi , ho
 + Quy trình giáo dục vệ sinh cho trẻ:
 Để hình thành cho trẻ những yêu cầu kĩ năng trên, bản thân tôi luôn tìm tòi học hỏi 
các đồng nghiệp đi trước, nghiên cứu các tài liệu có liên quan. Qua đó tôi đã tiếp thu 
các quy trình đúng về rửa tay, lau mặt, đánh răngvà áp dụng vào dạy trẻ. 
 - Quy trình rửa tay bằng xà phòng có 6 bước:
 + Bước 1: Làm ướt hai tay bằng nước sạch, xoa xà phòng vào lồng bàn tay, chà xát 
hai lồng bàn tay. 
 + Bước 2: Dùng ngón tay và lòng bàn tay nay cuốn và xoay lần lượt từng ngón tay 
của bàn tay kia và ngược lại.
 + Bước 3: Dùng bàn tay này chà xát lên mu bàn tay kia và ngược lại.
 + Bước 4: Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẻ giữa các ngón của bàn 
tay kia và ngược lại.
 + Bước 5: Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia bằng cách 
xoay đi xoay lại. + Bước 6: Đến bước này, hãy cho trẻ súc miệng thật nhiều lần để lấy hết hoàn 
toàn kem đánh răng trong miệng bé. Nên nhắc nhở bé rửa sạch bàn chải, vâỷ khô và 
cắm phần tay cầm xuống.
 2.2.2: Rèn luyện cho trẻ thói quen vệ sinh và hành vi văn minh
 - Vệ sinh môi trường nền nếp của lớp. Các cháu ở lớp thời gian rất dài, nếu cô 
sắp xếp gọn gàng, sạch sẽ mọi sinh hoạt của lớp có nền nếp làm cho lớp học vui tươi 
đầm ấm, thông thoáng sạch sẽ, tất cả những cái đó đều ảnh hưởng rất lớn đến sự hình 
thành thói quen cho trẻ như: Lớp học sạch đẹp cháu không nỡ vất rác bừa bãi, không 
vất đồ chơi lung tung. Nếu hàng ngày cô thực hiện nghiêm túc thời gian biểu cháu sẽ 
thực hiện đúng giờ nào việc đó. Vì những việc làm tốt được lặp đi lặp lại nhiều lần thì 
sẽ thành thói quen tốt.
 - Sự gương mẫu của cô và những người xung quanh. Đặc điểm của trẻ là hay bắt 
chước, có thể bắt chước cái đúng, cái tốt, nhưng cũng có thể bắt chước cái sai, cái xấu, 
vì vậy cô giáo và mọi người xung quanh cần phải tự rèn luyện bản thân và tuân thủ 
những yêu cầu vệ sinh của nhà trường, thực hiện triệt để lời nói phải đi đôi với việc làm 
để thực sự là tấm gương sáng cho các cháu noi theo. 
 - Đặc thù của trẻ mầm non là “Học mà chơi, chơi mà học”.Để tạo cho trẻ một thói 
quen luôn giữ gìn vệ sinh môi trường lớp cũng như vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tôi luôn 
nhắc nhở động viên trẻ ở mọi lúc mọi nơi như hoạt động ngoài trời hay lồng ghép vào 
các tiết dạy để trẻ có được thói quen biết giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ ở trường cũng như 
ở nhà .
 Như khi ở nhà trẻ không vứt giấy, lá bừa bãi làm bẩn và ô nhiễm môi trường sẽ 
gây ra nhiều bệnh tật.
 Khi ở lớp trong giờ học không khạc nhổ bừa bãi ra lớp, không vứt đồ chơi lung 
tung, không xô đẩy bàn ghế, như thế đã hình thành cho trẻ một thói quen đã biết giữ vệ 
sinh chung.
 VD: Trong giờ tạo hình “xé dán ngôi nhà” khi học xong tôi nhắc trẻ nhặt giấy vụn 
vào thùng rác, cuối giờ tôi cho trẻ rửa tay bằng xà phòng, giờ hoạt động góc, khi chơi 
không được ném lung tung, chơi nhẹ nhàng không tranh nhau. Tôi hỏi trẻ để cho các đồ + Trong giờ hoạt động học có chủ đích tôi thường lồng ghép nội dung giáo dục vệ 
sinh vào những tiết học phù hợp.
 Ví dụ: Ở tiết học âm nhạc: Dạy hát “Tập rửa mặt” tôi giáo dục trẻ hằng ngày 
sau khi thức dậy mỗi buổi sáng, sau giờ ngủ trưa ở lớp phải rửa mặt sạch sẽ, nhắc 
trẻ rửa mặt đúng cách. Giáo viên có thể mời trẻ nào biết cách lau mặt đúng lên làm 
cho cả lớp xem. 
- Lồng ghép thơ ca, câu truyện, bài hát, trò chơi: Những lúc đó tôi thường cho trẻ đọc 
bài thơ “ Rửa tay” Đồng thời tôi kết hợp vẽ các quy trình rửa tay.
 Rửa tay
 “Miếng xà phòng nho nhỏ.
 Em xát lên bàn tay.
 Nước mát đây trong vắt.
 Em rửa đôi bàn tay.
 Khăn mặt đây thơm phức
 Em lau khô bàn tay.
 Đôi bàn tay be bé.
 Nay rửa sạch xinh xinh.
 Tất cả lớp chúng mình
 Cùng giơ tay vỗ vỗ. 
 Để dạy trẻ quy trình rửa mặt tôi thông qua bài thơ: “Bé tập rửa mặt”
 “Một tay làm chẳng được Cô cất giọng nhỏ nhẹ 
 Bé phải lau hai tay Làm thế nào nữa đây
 Bắt đầu từ mắt này Bé gấp đôi khăn ngay 
 Lau từ ngoài vào nhé Lau hai bên má đỏ 
 Nhích khăn lên các bé Gấp đôi một lần nữa 
 Lau sống mũi xuống đi Lau cái cổ cái cắm
 Sau đó đến cái gì Mắt bé nhìn chăm chăm
 Cái miệng xinh của bé Kìa cô khen bé giỏi.”
 Chính vì trẻ thuộc bài thơ giúp trẻ nhớ lâu hơn và thành thạo các thao tác vệ sinh