Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 -------------------------------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO 
 TRẺ 3-4 TUỔI
 Quảng Bình, ngày 20 tháng 12 năm 2016 hiện đại hóa nhưng ít được quan tâm chú ý tới và ít người biết được rằng: Văn hóa 
trong ăn uống là một trong những tiêu chí đánh giá nhân cánh của con người. Vì thế, 
trẻ cần được rèn luyện kỹ năng thực hiện các nghi thức văn hóa ăn uống. 
 Bỡi vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là nhiệm vụ trọng tâm làm cơ sở cho trẻ phát 
triển toàn diện đủ năng lực đức, tài trở thành những con người mới trong công cuộc 
xây dựng đất nước giàu mạnh. Qua thực tế áp dụng dạy trẻ, thực tế hiện nay trong 
trường mầm non, chúng tôi thấy rằng sự quan tâm đúng mức tới giáo dục kỷ năng 
sống cho trẻ mẫu giáo thực sự chưa đầy đủ lắm. Chính vì vậy tôi mạnh dạn xin được 
chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỷ năng sống cho trẻ 3- 4tuổi” để nghiên 
cứu. 
1.2 Điểm mới của đề tài, Phạm vi áp dụng đề tài: 
 Xuất phát từ vai trò quan trọng của “Giáo dục kỹ năng sống” đối với trẻ, tôi thấy 
việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một việc làm vô cùng quan trọng và có ý nghĩa. 
Nhưng làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ một cách có hiệu quả? Đặc biệt 
là lứa tuổi 3-4 là lứa tuổi đầu tiên của nhóm mẫu giáo , Điều này quả không dễ dàng 
đối với tất cả các giáo viên mầm non. 
 Với đề tài này tôi biết đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của rất nhiều bạn 
đồng nghiệp trong ngành. Điểm mới của đề tài này: Giáo dục “Kỹ năng sống” cho trẻ 
là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện đại . Giáo dục cho trẻ những kỹ năng 
mang tính cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức , thái độ , cảm 
nhận thành những khả năng thực thụ , giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các 
tình huống khác nhau trong cuộc sống .. 
Phạm vi áp dụng đề tài: 
Việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ thì bất kì nơi đâu, bất kì lúc nào và ở lĩnh vực nào 
chúng ta cũng có thể áp dụng được nhưng bản thân tôi là một giáo viên mầm non đang 
dạy lớp 3-4 tuổi nên tôi muốn tập trung khai thác thế mạnh của trẻ trong phạm vi 
trường mầm non. Vì thế phạm vi đề tài của tôi áp dụng cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm 
non. Cơ sở vật chất của trường có nhưng chưa phong phú để đáp ứng tốt cho việc 
chăm sóc và giáo dục trẻ.
 Từ những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện, tôi đã suy nghĩ, nghiên 
cứu tài liệu để tạo điều kiện thuận lợi giúp cha mẹ dạy trẻ mầm non các kỹ năng sống 
qua đề tài: “Kinh nghiệm dạy trẻ mầm non kỹ năng sống ” 
* Kết quả khảo sát thực tế đầu năm học : Khi chưa thực hiện đề tài kết quả như 
sau: 
 Số trẻ 
 TT Khả năng Đạt
 KS
 1 + Mạnh dạn tự tinh 6/35 17%
 2 +Kỹ năng hợp tác 6/35 17%
 3 +Phát âm rõ lời 8/35 23%
 4 +Kỹ năng tự lập, tự phục vụ 6/35 17 %
 5 +Lễ phép 5/35 14%
 6 +Kỹ năng vệ sinh 13/35 37%
 7 +Kỹ năng thích khám phá học hỏi 10/35 25%
 8 +Kỹ năng tự kiểm soát bản thân 12/30 34%
- Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, chưa có biện 
pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ yếu còn ở mức rất 
cao, số trẻ kỹ năng tự phục vụ và hợp tác còn thấp. Vì vậy tôi đã suy nghĩ trăn trở làm 
thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ 
mẫu giáo lớn 3-4 tuổi có kỹ năng sống đạt hiệu quả cao.
 2.2. Các giải pháp 
2.2.1: Xác định nhiệm vụ cơ bản trong việc dạy trẻ kỹ năng sống
 Giáo viên có thể làm được gì để dạy kỹ năng sống cho trẻ?
 Giáo viên cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự 
chuyên cần, tích cực của trẻ, giáo viên cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu, trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu 
mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể đoán 
trước được. 
 + Kỹ năng giao tiếp: cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của 
mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế 
giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nó có 
vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác như đọc, viết, làm toán và nghiên 
cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính kiến nào 
đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính 
là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng học mọi thứ. 
 +Ngoài ra, ở trường mần non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn 
uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay 
sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật 
dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ 
nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn 
sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa  hoặc biết giúp người lớn dọn 
dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến người xung quanh.
 2.2.3 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi:
 Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt động 
của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau trong xã hội, 
trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống. Tất cả những kiến 
thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện qua họat động vui 
chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống khi trẻ đóng vai để trẻ 
tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể hiện được những kiến thức 
mà trẻ đã có.
 1. Ví dụ : Ở góc “Gia đình”, khi tôi đóng giả một người lạ đến gõ cửa khi trẻ ở 
 nhà một mình, thì trẻ biết nhắc nhau “Đừng mở cửa , phải đợi bố mẹ về Bởi vì lứa tuổi mầm non “Trẻ học thông qua chơi” do đó các nội dung cần truyền 
thụ cho trẻ cần phải được lựa chọn lòng ghép tích hợp từ nhiều môn học khac nhau để 
trẻ tiếp cận thông tin một cách dễ dàng. Đối với trẻ mầm non, rèn kỹ năng sống cho trẻ 
là dạy cho trẻ kỹ năng ứng xử hợp lý các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ 
năng làm việc sinh hoạt theo nhóm , rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ bảo vệ sức 
khoẻ,kỹ năng phòng chống tai nạn , rèn luyện kỹ năng ứng xử văn hoá .
 Một trong những kỹ năng xây dựng trường học an toàn, lớp học an toàn đó là kỹ 
năng phòng chống tai nạn, biết tự bảo vệ mình vô cùng cần thiết . Ngay từ nhỏ, trẻ cần 
được giáo dục kỹ năng ứng biến khi gặp các tình huống khó khăn. Đó chính là những 
kỹ năng mà trẻ cần được trang bị để đề phòng bất trắc xảy ra. 
 Với trẻ mẫu giáo bé, trẻ còn nhỏ tuổi , kinh nghiệm sống chưa có nên kỹ năng 
phòng chống tai nạn ở trẻ còn hạn chế . Trẻ chưa nhận thức được mối nguy hiểm xảy 
ra xung quanh trẻ và cách nhận biết, phòng tránh và xử lý cho phù hợp.
 Chính vì vậy, với nội dung này, ngay từ đầu năm học cùng với giáo viên trong 
lớp, tôi đã suy nghĩ, nghiên cứu đưa ra những nguy cơ cụ thể có thể xảy ra mất an toàn 
với trẻ và đưa vào dạy trẻ ở mọi thời điểm trong ngày. Những nội dung đó được gắn 
vào các chủ điểm trong năm một cách phù hợp.
 Khi đã đưa ra được những nội dung phù hợp với trẻ thì việc lựa chọn phương 
pháp, biện pháp để chuyển tải đến trẻ đạt hiệu quả tối ưu nhất cũng rất quan trọng.
 Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mầm non là tư duy trực quan hình 
tượng, những kiến thức giáo dục cho trẻ phải cụ thể, gần gũi dễ hiểu đối với trẻ. 
Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn những phương pháp sau để dạy trẻ:
 Để dạy trẻ biết mạnh dạn tự tin, gần gũi cô giáo bạn bè Ở chủ đề: Trường Mầm 
 non tôi đưa kế hoạch giáo dục thông qua bài thơ: Bé không khóc nữa của nhà thơ Vũ 
 Thị Minh Tâm . Chủ đề “ Thế giới động vật” để giáo dục trẻ biết thương yêu quan Mẹ ra rồi, Bông thích thú đùa nghịch với dòng nước mát. nên vặn nước rồi đùa nghịch 
với dòng nước. Hứng trí bé còn đứng lên nhảy nhót vừa té nước vừa cười khanh 
khách. Bỗng “ Oạch” Bông bị trượt chân ngã đầu đập xuống nề đau điếng.Bông khóc 
ầm lên gọi mẹ.
 Mẹ vội vàng chạy vào đỡ Bông dậy, xem xét xem Bông có sao không. May mà chỉ 
hơi sưng.
 Mẹ nói : “ Mẹ đã nhắc con phải cẩn thận rồi mà, sàn nhà tắm khi có nước vào sẽ 
rất trơn, nếu không cẩn thận sẽ bị ngã rất nguy hiểm. lần sau khi tắm con phải cẩn thận 
, đứng tại chỗ hoặc ngồi xuống ghế con nhớ chưa nào?.
- Vâng ạ.
Từ đấy, mỗi khi đi tắm Nhật luôn lấy ghế ngồi , không bao giờ đùa nghịch trong nhà 
tắm nữa.
 Qua câu chuyện tôi giúp trẻ rút ra bài học :
 - Sàn nhà tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã . Đó cũng là 
tình huống bất trắc xảy ra không chỉ với trẻ mà đôi khi còn xảy ra với cả người lớn về 
sự thiếu cẩn trọng cả mình ..
2.2.5 : Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
 Từ việc phối hợp với phụ huynh, tôi có thêm thông tin về các kỹ năng sống của 
trẻ ở nhà . Từ đó tôi có kế hoạch cụ thể và lựa chọn phương pháp giáo dục kỹ năng 
sống cho trẻ phù hợp bằng cách giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
 Để việc làm có hiệu quả, trước tiên tôi thực hiện nghiêm túc chế độ giờ giấc 
trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Đây là một trong những nhân tố giáo dục có tác 
dụng thúc đẩy mạnh mẽ phẩm chất cá nhân, khả năng tuân thủ yêu cầu của người lớn