Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

 2
 MỤC LỤC 
ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................................................3
1 Lý do chọn đề tài 
1.1 Co sở ly luận 
1.2 Cơ sở thực tiễn
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ........................................................................................4 
1 Thực trạng vấnđề......................................................................................................4 
2 Thuận lợi và khó khăn ..........................................................................................4 
2.1. Thuận lợi...........................................................................................................5 
2.2. Khó khăn...........................................................................................................5 
3Những biện pháp.............................................................................................6 
3.1. Đặt mục tiêu rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho trẻ...................................6 
3.2. Luyện tập cho trẻ các công việc tự phục vụ vừa sức........................................7 
3.3. Tổ chức lồng ghép giáo dục tính tự lập vào các hoạt động..............................
3.4. Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh cùng giáo dục tính tự lập cho 
trẻ..................................................................................................................... 
4. Kết quả đạt được............................................................................................9
KẾT THÚC VẤN ĐỀ......................................................................................... 
1. Kết luận:.....................................................................................................10 
2. Đề xuất kiến nghị:......................................................................................10 
 2 4
1.1 Cơ sở lý luận 
 Yếu tố tạo nên tính tự lập ở mỗi cá nhân là khả năng tin tưởng vào những đánh 
giá của bản thân, cũng như là tự vạch ra con đường đi cho mình mà không cần lúc 
nào cũng nhờ đến sự chỉ bảo, hay tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác. Có được khả 
năng này là một điều tuyệt vời, bởi nó sẽ giúp trẻ hạnh phúc hơn, thu hút được sự chú 
ý của mọi người xung quanh, từ đó khuyến khích trẻ tạo ra những cơ hội để trẻ thể 
hiển mình. Những đứa trẻ được giáo dục tính tự lập từ nhỏ thì nhanh nhẹ và hoạt bát, 
nổi trội hơn hẳn so với những trẻ khác.
 Còn đối với trẻ mầm non rất nhiều trẻ xuất hiện tình trạng dựa dẫm, ỷ lại, được 
nuông chiều một cách thái quá dẫn đến không biết làm một số việc đơn giản như 
không biết mặc quần áo, không biết tự đi giày, dép, không thích tự đi mà thích được 
người lớn bế ẵm Trẻ không biết cách chăm sóc bản thân, không biết giữ gìn vệ 
sinh, lười nhác không biết hỗ trợ người khác. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình 
trạng này trong đó thiếu tính tự lập là một nguyên nhân trọng tâm nhất. Như chúng ta 
đã biết, trẻ em là một đối tượng khá nhạy cảm, nếu trẻ em được tiếp xúc với nền giáo 
dục tốt thì trẻ phát triển theo chiều hướng tốt. Ngược lại nếu trẻ em tiếp xúc với nền 
giáo dục không đúng đắn sẽ dẫn đến các hậu quả tiêu cực. Do đó việc giáo dục tính 
tự lập cho trẻ cần được áp dụng càng sớm càng tốt, và là phương pháp rất quan trọng 
và cần thiết.
 Tạo tính tự lập cho trẻ không phải chỉ có hướng dẫn cho trẻ tự lo cho bản thân 
mà còn giúp trẻ tự quyết định các vấn đề của mình. Đó cũng là cách giúp trẻ vận 
động suy nghĩ, sáng tạo và tự tin.
2. Cơ sở thực tiễn
Đặc điểm tình hình chung
 Trường mầm non Gia Thượng nằm trên địa bàn phường Ngọc Thụy quận Long 
Biên .Trường mầm non đạt chuẩn Quốc Gia nức độ 1 . Trường có khung cảnh sư 
 4 6
2.2 Khó khăn
 Một số trẻ chưa học qua độ tuổi nhà trẻ nên các kỹ năng tự phục vụ của trẻ hầu 
như không có mà hoàn toàn phụ thuộc vào bố mẹ và cô giáo.
Do bố mẹ trẻ luôn coi trẻ còn rất nhỏ và non nớt nên quá nuông chiều mà không để 
trẻ tự làm lấy một việc gì dù là nhỏ nhất.
 Xuất phát từ nhưng khó khăn và thuận lợi trên nên tôi đã nghiên cứu và thấy 
mình phải quan tâm hơn nữa đến vấn đề giáo dục tính tự lập cho trẻ để trẻ luôn chủ 
động, linh hoạt, tự tin trong cuộc sống. Để thực hiện được điều đó tôi đã nghiên cứu 
một số biện pháp.
3. Biện pháp 
3.1. Biện pháp 1. Đặt mục tiêu rèn luyện những kỹ năng cần thiết cho trẻ.
 Người lớn thường không muốn trẻ phải gánh nhiều trách nhiệm khi chưa thực 
sự sẵn sàng, thế là lại tiếp tục làm mọi việc giúp trẻ như thường lệ mà ít nhận ra rằng 
con trẻ đã đủ khéo léo, có các kỹ năng phù hợp và đủ tự tin bắt tay vào một công việc 
nào đó. Để hình thành tính tự lập, người lớn cần tin tưởng trẻ, động viên và khuyến 
khích trẻ làm những công việc trong khả năng. Nếu mọi người kiểm soát trẻ quá chặt 
để trẻ phụ thuộc quá lâu thì trẻ sẽ bát riết lấy cha mẹ, cô giáo, chúng có thể trở thành 
những đứa trẻ lưới biếng và mọi việc đối với trẻ đều trở nên khó khăn. Chắc hẳn ai 
cũng đã được nghe câu nói “Nếu bắt cho con một con cá, con sẽ có cá ăn một ngày. 
Nhưng nếu dạy con bắt cá, con sẽ có cá ăn suốt đời”. Xuất phát từ tư duy này cô giáo 
và cha mẹ nên dạy con tính tự lập, sống bằng đôi tay của mình ngay từ nhỏ. Với mỗi 
độ tuổi khác nhau để đặt ra mục tiêu và cách thực hiện các bước khác nhau để dạy trẻ 
về tính tự lập theo lời Bác dạy “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”.
 Vì vậy ngay từ đầu năm học tôi đã đặt ra các mục tiêu để rèn luyện các kỹ 
năng cho trẻ lớp mình như sau:
 6 8
không tỏ ra sốt ruột mà thường xuyên dùng lời nói động viên trẻ, khuyến khích 
trẻ xúc cơm vào miệng khi nhai hết trong miệng “Quỳnh Trang giỏi quá đã tự 
xúc được cơm ăn rồi, con xúc ít một thôi nhé và phải nhai luôn không nên ngậm 
cơm mà sâu răng đấy”. Tôi thiết nghĩ nếu tôi thấy sốt ruột việc trẻ mà làm hộ 
trẻ, thì dẫn đến trẻ sẽ ỉ lại, không tự làm và luôn chờ đợi sự giúp đỡ của cô trong 
mỗi giờ ăn. 
 Khi trẻ có nguyện vọng tự lập, mong muốn được làm việc có khi còn tỏ ra 
bướng bỉnh. Những lúc đó tôi rất thông cảm và hiểu được “bướng bỉnh” ở lứa 
tuổi này và không kìm hãm ý muốn tự lập của trẻ. Khi trẻ thực hiện công việc đó 
mất rất nhiều thời gian, không theo mong muốn của tôi, đôi khi còn bừa bãi 
thậm chí còn hỏng việc. Song tôi vẫn luôn tạo điều kiện để trẻ tự làm, tự trải 
nghiệm côngviệc. 
VD: Như lớp tôi có một số trẻ rất thích giúp cô chia thìa vào khay và đặt 
vào các bàn, nhưng loay hoay mãi không biết chia như thế nào, có khi còn chia 
thiếu, rồi làm rơi hết thìa xuống sàn. Mỗi lần như vậy tôi không tỏ ra khó chịu 
mà nhẹ nhàng đến bên trẻ dẫn trẻ vào từng bàn làm mẫu cách đếm bạn trong bàn 
và chia thìa tương ứng với số bạn trong bàn đó, sau đó tôi cho trẻ chia tiếp các 
bàn tiếp theo. Sau mỗi lần được tôi hướng dẫn động viên trẻ của tôi giờ làm rất 
thành thạo và trẻ nào cũng muốn được giúp cô. 
 3.3 Biện pháp 3 Tổ chức lồng ghép giáo dục tính tự lập vào các hoạt động. 
 Tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ theo hướng đổi mới thể hiện được 
 mối quan hệ hợp tác giữa cô với trẻ, giữa trẻ với nhau, chúng phù hợp với đặc 
 điểm tâm sinh lí, đặc biệt là nhu cầu và hứng thú của trẻ trong hoạt động. Trong 
 suốt thời gian trẻ tham gia hoạt động cần duy trì tính hấp dẫn của nhiệm vụ, tạo 
 cho trẻ có hứng thú và niềm say mê khám phá thế giới thông qua các trò chơi và 
 các hoạt động tìm tòi khám phá. Trẻ chủ động tích cức tham gia các hoạt động 
 trải nghiệm, các tình huống khác nhau của cuộc sống. Dần dần trẻ trở nên tích 
 8 10
 (trẻ bắt chước mẹ bé em, nấu ăn, bán hàng, phân công vai chơi.) Khi tổ chức cho 
 trẻ chơi ở giai đoạn đầu năm tôi hướng dẫn tỉ mỉ, cẩn thận, không nôn nóng, chủ 
 động tham gia chơi với trẻ trong các trò chơi, tạo tình huống cho trẻ chơi. 
 VD: Trong góc chơi nấu ăn tôi đặt câu hỏi gợi ý cho trẻ “Các bác ơi hôm 
 nay nhà mình nấu những nón ăn gì? Nấu nón đó mà không có thực phẩm thì 
 phải làm thế nào? Hay thấy trẻ đi mua cá về tôi lại hỏi trẻ có cá rồi bác định làm 
 món cá gì? Trước khi dán bác nên làm gì?” Bằng những câu hỏi gợi mở và tạo 
 tình huống cho trẻ tôi đã làm tăng vốn hiểu biết của trẻ và làm giàu trì tưởng 
 tượngsáng tạo của trẻ. 
 Hàng ngày tôi thường chú trọng dạy trẻ những hành vi văn hóa trong ăn uống 
qua đó rèn kỹ năng lao động tự phục vụ và kỹ năng giúp đỡ người khác như: Biết rửa 
tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn, biết cách sử dụng những đồ dùng 
vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, biết mời trước khi ăn, ăn uống gọn 
gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai 
thức ăn, ăn hết suất hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, 
.không làm ảnh hưởng đến người khác. Khi ra sân trong giờ hoạt động lao 
động phải biết nhặt rác bỏ vào thùng, tươi cây, nhặt cỏ, lau lá cây. Khi thực hiện 
các hoạt động này tôi cùng làm với trẻ và tôi thường giải thích cho trẻ hiểu ý 
nghĩa tác dụng của từng hoạt động. Từ đó trẻ sẽ hiểu và học tập theo cô, dần dần 
hoạt động có ý thức đó sẽ trở thành kỹ năng giúp trẻ thực hiện hoạt động một 
cách tự nguyện mà không có cảm giác ép buộc sai khiến. Trẻ còn cảm thấy vui 
vì đã làm được một việc nên làm giống như lời cô dạy. 
3.4 Biện pháp 4 Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh cùng giáo dục tính tự 
lập cho trẻ.
 Như chúng ta đã biết thời gian trẻ đến trường nhiều hơn rất nhiều so với thời 
gian ở nhà. Những bài học trẻ được học ở trường giúp trẻ phát triển đúng yêu cầu ở 
độ tuổi,giúp trẻ phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần và nhận 
 10