Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi

 Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
 MỤC LỤC 
 NỘI DUNG TRANG
A/ ĐẶT VẤN ĐỀ 1- 2
B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 - 19
I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN. 3
II/ THỰC TRẠNG 4 
1/ Thuận lợi 4
2/ Khó khăn 4
3/ Điều tra thực trạng 4
III/ CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH 5 - 17
1/ BP1: Lựa chọn những nội dung giáo dục thói quen vệ sinh và 5
hành vi văn minh cho trẻ.
2/ BP2: Tự học tập, bồi dưỡng kiến thức và nâng cao trình độ 6 - 7
chuyên môn
3/ BP 3: Giáo dục trẻ các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh 7 - 10
thông qua các hoạt động
4/ BP 4: Tạo cho trẻ thói quen vệ sinh cá nhân sạch sẽ 11 - 15
5/ BP 5: Lồng ghép thơ ca, câu chuyện, bài hát, trò chơi để giáo 15 - 16
dục vệ sinh cá nhân cho trẻ.
6/ BP 6: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh 16 - 17
IV/ HIỆU QUẢ SKKN 17 - 18
C/ KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 19 - 20
 TÀI LIỆU THAM KHẢO Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
 Từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 3 năm 2021
 IV/ ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
 Trẻ lớp MGB C3 Trường Mầm non Dương Hà
 2/20 Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
II/ THỰC TRẠNG
 1. Thuận lợi
- Phòng học rộng rãi khang trang, sạch đẹp có đầy đủ đồ dùng đồ chơi phục vụ 
cho các hoạt động của trẻ. 
- Ban giám hiệu chỉ đạo sát sao và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho giáo viên 
- Bản thân tôi có trình độ chuyên môn trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, 
nhiều năm được phân công phụ trách lớp Mẫu giáo bé.
- Lớp có 27 học sinh, trẻ trong lớp có cùng độ tuổi hầu hết đều học qua lớp nhà 
trẻ.
- Đa số phụ huynh đều nhiệt tình phối kết hợp với giáo viên trong việc chăm sóc 
và giáo dục trẻ.
 2/ Khó khăn
- Trẻ mới chuyển từ lớp nhà trẻ nên các kỹ năng vệ sinh là hoàn toàn mới với 
trẻ. 
- Trẻ tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu không đồng đều. Một số trẻ được 
cưng chiều nên không chủ động thực hiện các việc vệ sinh cá nhân
- Trẻ đang ở độ tuổi khủng hoảng trẻ lên 3 đôi khi bướng bỉnh chỉ thích làm theo 
ý mình. 
- Còn một số phụ huynh chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc giáo dục vệ 
sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3 – 4 tuổi. 
 3. Điều tra thực trạng
 Năm học 2020 – 2021 tôi được BGH nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 
mẫu giáo bé tôi đã bắt tay ngay vào khảo sát chất lượng vệ sinh cá nhân và hành 
vi văn minh của trẻ ngay đầu năm học. Kết quả khảo sát cụ thể như sau:
 STT Số Đầu năm
 Tiêu chí đánh giá trẻ Đ % CĐ %
1 Trẻ có kỹ năng rửa tay. 27 9 33 18 67
2 Trẻ biết vệ sinh thân thể sạch sẽ. 27 8 30 19 70
3 Trẻ biết đi vệ sinh đúng nơi quy định. 27 10 37 17 63
4 Trẻ có hành vi văn minh trong ăn uống 27 8 30 19 70
5 Trẻ có hành vi văn minh trong giao tiếp 27 10 37 17 63
 Nhìn vào bảng khảo sát trẻ trên ta thấy hầu hết các kỹ năng vệ sinh và 
hành vi văn minh của trẻ còn hạn chế. Từ thực tế trên, tôi đã tìm và áp dụng một 
số biện pháp để hình thành và rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn cho trẻ 
lớp tôi như sau:
 4/20 Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
 2/ Biện pháp 2: Học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn. 
 Bản thân tôi luôn xác định muốn rèn luyện cho trẻ mẫu giáo bé có thói 
quen trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân thì việc làm đầu tiên là cô giáo phải có 
kiến thức chuẩn xác về kĩ năng thực hành. Chính vì điều đó mà bản thân tôi luôn 
tìm tòi, nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến vấn đề giáo dục vệ sinh cá nhân 
và hành vi văn minh cho trẻ. Không chỉ có vậy, tôi còn trao đổi, học tập đồng 
nghiệp những kinh nghiệm hay, kinh nghiệm quý báu khi chăm sóc, dạy dỗ trẻ. 
Đồng thời có những gì thắc mắc, băn khoăn, chưa nắm rõ, tôi mạnh dạn trao đổi 
với đồng chí phụ trách chuyên môn để được thông suốt và nắm bắt kiến thúc 
một cách chính xác nhất.
 Qua nghiên cứu và học hỏi, tôi đã tìm hiểu kỹ năng vệ sinh cá nhân theo 
đúng quy trình để hướng dẫn cho trẻ giúp trẻ biết cách tự phục vụ bản thân. 
Cụ thể là: 
 Ví dụ: Quy trình rửa tay, rửa mặt. 
- Quy trình rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước chảy: 
+ Bước 1: Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch, xoa xà phòng vào lòng bàn tay. 
Chà xát hai lòng bàn tay vào nhau.
+ Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu và kẽ ngoài các ngón tay của bàn tay kia 
và ngược lại.
+ Bước 3: Chà 2 lòng bàn tay vào nhau, miết mạnh các kẽ ngón tay.
+ Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay này vào long bàn tay kia. 
+ Bước 5: Xoay ngón tay cái của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại 
(Làm sạch ngón tay cái).
+ Bước 6: Xoay các đầu ngón tay của tay này vào lòng tay kia và ngược lại. 
Làm sạch dưới vòi nước chảy đến cổ tay và lau khô.
- Quy trình xúc miệng bằng nước muối:
+ Bước 1: Rót một lượng nước muối vừa đủ ra cốc.
+ Bước 2: Ngậm một ngụm nước muối trong miệng, bắt đầu xúc miệng khoảng 
15 giây, chú ý không nuốt nước muối vào bụng.
 + Bước 3: Nhổ nước muối ra.
- Quy trình đánh răng: 
+ Bước 1: Bôi một lượng kem đánh răng vừa đủ lên bàn chải của mình.
+ Bước 2: Đặt bàn chải sát chân răng hàm trên., bắt đầu đánh răng bằng động tác 
đánh tròn.. Đánh đều các bề mặt ngoài của răng, nhớ đánh cả răng trong cùng. 
Sau đó đánh mặt trong và bề mặt nhai của răng..
+ Bước 3: Tiếp tục đánh đến răng hàm dưới, tương tự như hàm trên.
 6/20 Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
 Giáo dục trẻ giữ gìn và bảo vệ mắt: xem sách không nhìn quá gần, không 
chơi điện thoại, không xem ti vi quá gần, không dụi mắt 
 Ví dụ: Với để tài “ Các mùa trong năm” tôi dạy trẻ biết mặc quần áo phù 
hợp với thời tiết, biết bảo vệ sức khỏe khi thời tiết thay đổi và cũng trong hoạt 
động này bằng cách sử dụng những câu hỏi gợi mở tôi còn dạy trẻ kỹ năng giao 
tiếp, chú ý lắng nghe, trình bày ý kiến của bản thân.
 Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ khám phá về “ Gia đình của bé” tôi cho trẻ chia 
sẻ những thông tin về gia đình, kể về các thành viên trong gia đình, những việc 
mà trẻ thường làm ở nhà qua đó giáo dục trẻ kỹ năng giao tiếp thân thiện với 
bạn, lắng nghe bạn chia sẻ, biết chờ đến lượt.
 Ví dụ 4: Ở chủ điểm “ Nước và một số hiện tượng thời tiết”, với đặc 
thù trẻ đang sống ở nông thôn vì vậy ngoài việc giáo dục trẻ tránh xa ao, hồ, hố 
nước nguy hiểm thì nhà vệ sinh cũng có nhiều tình huống có thể gây nguy hiểm 
cho trẻ. Chính vì vậy, tôi đưa ra những tình huống để dạy trẻ cách sử dụng an 
toàn trong phòng tắm để trẻ rút ra bài học kinh nghiệm cho mình như nền nhà 
tắm rất trơn, tuyệt đối không chạy nhảy, leo trèo sẽ dễ bị ngã; không tự ý xả 
nước ở vòi vì dễ xảy ra bỏng khi sử dụng bình nóng lạnh; khi vào nhà vệ sinh 
một mình thì không nên chốt cửa
3.3/ Giáo dục thói quen vệ sinh và hành vi văn minh thông qua hoạt động 
LQVH
 Xuất phát từ đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là rất thích nghe kể 
chuyện. Nội dung các câu chuyện thường để lại ấn tượng cho trẻ khó phai mờ. 
Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích, các bài thơ, đồng dao, ca 
dao để qua đó dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu thương con người hay tạo hứng 
thú cho trẻ qua các câu chuyện tranh để gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát 
triển khả năng thấu hiểu ở trẻ. 
 Mặt khác thông qua các bài thơ, đồng dao, ca dao, câu chuyện cổ tích tôi 
đã lồng ghép dạy trẻ các thói quen vệ sinh và hành vi văn minh. 
 Ví dụ: Thông qua câu chuyện“ Đôi bạn tốt” giáo dục trẻ tình đoàn kết, 
thương yêu giúp đỡ bạn bè, biết nói những lời cảm ơn chân tình khi được người 
khác giúp đỡ mình.
 Ví dụ: Thông qua câu chuyện “ Những nghệ sĩ của rừng xanh” tôi giáo 
dục trẻ kỹ năng làm việc theo nhóm, cần lắng nghe ý kiến của người khác, tôn 
trọng hợp tác với bạn bè để hoàn thành nhiệm vụ. 
 Ngoài ra tôi còn sưu tầm các bài thơ để giáo dục kỹ năng tự phục vụ, vệ 
sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ.
 8/20 Một số biện pháp giáo dục vệ sinh cá nhân và hành vi văn minh cho trẻ 3-4 tuổi
 Để mẹ bé
 Càng thêm yêu
 Ví dụ: Dạy trẻ cách rửa mặt thông qua bài thơ: “Bé tập rửa mặt” sau đây: 
 Một tay chẳng làm được. Cô cất giọng nhỏ nhẹ.
 Bé phải lau hai tay. Làm thế nào nữa đây?
 Bắt đầu từ mắt này. Bé gấp đôi khăn ngay.
 Lau từ trong ra nhé. Lau hai bên má đỏ.
 Nhích khăn lên các bé. Gấp đôi một lần nữa.
 Lau sống mũi xuống đi. Lau cái cổ cái cằm.
 Sau đó đến cái gì. Mắt bé nhìn chăm chăm.
 Cái miệng xinh của bé. Kìa cô khen bé giỏi.
 Sáng tác: Nguyễn Thị Lành
 Ví dụ: Câu chuyện “ Mẹ tắm cho em bé”. 
 * Mục đích: Củng cố cho trẻ biết cách giữ gìn vệ sinh các bộ phận cơ thể: 
mắt ,mũi ,miệng, tay, chân. 
 * Chuẩn bị: Tranh to và màu sắc đẹp “ Mẹ đang tắm cho em bé” một số 
câu hỏi để hỏi khi trẻ xem tranh, một búp bê để minh hoạ .
 * Tiến hành: 
 Đọc cho trẻ nghe bài thơ “ Yêu mẹ” Cô hỏi trẻ ở nhà ai thường tắm cho 
các con? Cô cho trẻ xem tranh “ Mẹ đang tắm cho em bé” và hỏi trẻ: 
 + Tranh vẽ gì đây các con? Mẹ đang làm gì? Bé đang làm gì? 
 Sau đó cô kể cho cháu nghe câu chuyện theo sự sáng tạo của cô. Tôi kể 
như sau: Hôm qua chủ nhật, An ở nhà chơi với chị, trời nắng mà tay chân bị bẩn 
mẹ tắm cho An, An thích lắm. Mẹ lần lượt gội đầu, rửa mặt, kỳ cọ tay chân và 
toàn thân một cách nhẹ nhàng bằng nước mát rượi. An cảm thấy cơ thể mình 
thật thoải mái và dễ chịu.
 Khi kể chuyện xong cô làm động tác minh hoạ: Gội đầu, rửa mặt, kỳ cọ 
chân tay trên búp bê cho trẻ xem, rồi cho trẻ tập minh hoạ lại các động tác theo 
cô. Qua việc trải nghiệm như vậy, trẻ có thêm một nhiều kinh nghiệm và khắc 
sâu những hành vi, thói quen tốt.
 Chính nhờ việc lựa chọn và lồng ghép nội dung giáo dục thói quen vệ sinh 
và hành vi văn minh cho trẻ phù hợp với nội dung của từng hoạt động có chủ 
đích mà sau một thời gian thực hiện trẻ lớp tôi đã có một số kỹ năng như biết 
thưa gửi, cảm ơn, xin lỗi, lễ phép và vâng lời cô giáo; đoàn kết và biết giúp đỡ 
bạn bè trong lớp cũng như các em nhỏ lớp bé hơn; có một số kỹ năng tự phục 
vụ, thói quen vệ sinh cá nhân.
 10/20