Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân

 Sáng kiến kinh nghiệm : Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân
cầu tuyết ngày càng to ra khi nó lăn. Nhưng đừng quên rằng những cách hành xử 
và thói quen không mong muốn cũng có thể sẽ tăng lên nếu trẻ bị ảnh hưởng xấu từ 
những tác nhân bên ngoài.Chính vì vậy việc dạy trẻ những kỹ năng sông, kỹ năng 
tự phục vụ ngay từ giai đoạn này là rẩ tốt. Nó giúp trẻ hình thành những thói quen 
tốt ngay từ nhỏ, trẻ có sự chủ động trong cuộc sống sau này.Song chưa được chú 
trọng nên đa phần trẻ lớp tôi nhận không có những kỹ năng tự phục vụ bản thân. 
Vậy làm thế nào để trẻ có các kỹ năng tự phục vụ tốt? Phương pháp, và dạy dưới 
những hình thức nào?
 Qua việc tìm tòi, nhận thức sâu sắc ý nghĩa vai trò quan trọng của các kỹ năng 
tự phục vụ đối với sự phát triển của trẻ. Chính điều đó đã thôi thúc tôi lựa chọn và 
thực hiện đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ 
bản thân”
2. Thời gian nghiên cứu:
 Thời gian nghiên cứu của đề tài là từ tháng 08/2016 đến tháng 3/2017
3. Phạm vi nghiên cứu:
 Rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi lớp tôi đang phụ trách.
4. Đối tượng nghiên cứu:
 Trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi.
 2 / 25 Sáng kiến kinh nghiệm : Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân
những thói quen sinh hoạt thường ngày trong giao tiếp, ứng xử của trẻ đối với bản 
thân và mọi người xung quanh.
2. Cơ sở thực tiễn
 Trường học nơi tôi công tác là ngôi trường được xây mới nên thuận lợi trong 
việc thực hiện nội dung xây dựng môi trường giáo dục sạch đẹp, an toàn cho trẻ.
 Chương trình lồng ghép dạy kỹ năng sống: kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 3- 4 
tuổi ở trường tôi công tác có những khó khăn và thuận lợi sau:
2.1. Thuận lợi:
 - Trường mới được xây dựng cách đây gần 4 năm ,có khuôn viên rộng rãi, 
thoáng mát và đẹp. Nhà trướng luôn có nhiều thành tích trong chăm sóc, nuôi 
dưỡng và giáo dục trẻ mầm non
 - Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên được học tập 
nâng cao chuyên môn, mua sắm cũng như bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng , đồ chơi 
để đảm bảo chất lượng trong chăm sóc và giáo dục trẻ.
 - Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có năng lực chuyên môn .
 -Giáo viên được tham khảo nhiều tài liệu về chương trình giáo dục mầm non 
theo hướng đổi mới.
 -Giáo viên tự học hỏi, trau dồi kiến thức trong lĩnh vực giáo dục kỹ năng sống 
cho trẻ mầm non.
 -Được sự quan tâm hỗ trợ của phụ huynh học sinh và chị em đồng nghiệp.
 -Trẻ đến lớp đúng độ tuổi.
2.2. Khó khăn:
 - Khả năng nhận thức của trẻ là không đồng đều. Có một số trẻ còn chưa biết 
nói, hoặc nói chưa thạo nên sẽ gây khó khăn cho trẻ trong việc thể hiện ý muốn của 
mình cho cô giáo.Nhiều trẻ khả năng tự phục vụ còn yếu, còn rụt rè nhút nhát nên 
buộc cô giáo phải hết sức gần gũi và nhẹ nhàng mới có thể tiếp cận và hiểu được 
trẻ. Bên cạnh đó có những trẻ nghe những không hiểu được các yêu cầu của cô, 
thích tự làm theo ý mình nên sẽ gây khó khăn cho tôi trong việc rèn các trẻ đó.
 -Đây là nội dung giáo dục còn khá mới mẻ trong chương trình giáo dục mầm 
non mới vì vậy có rất ít tài liệu để tham khảo và tìm hiểu.
 -Nhiều phụ huynh còn chưa hiểu, chưa quan tâm đến việc rèn kỹ năng cho trẻ.
 - Lớp có 39 trẻ là quá đông, trong khi đó có một trẻ mới bắt đầu đi học nên 
chưa có nề nếp.
 4 / 25 Sáng kiến kinh nghiệm : Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân
 thường hay đấi dầm luôn ra quần, ... Bên cạnh đó có những trẻ nghe chưa kịp hoặc 
 không hiểu những hiệu lệnh của cô nên không thực hiện được. Tuy nhiên cơ một số 
 trẻ lại có những kỹ năng tự phục vụ rất tốt nhưng thiếu tính chủ động nên trẻ luôn 
 chờ đợi người lớn nhắc nhở mới thực hiện.
 Có thể hiểu ở đây hai vấn đề: hành động và kỹ năng. Khi tôi dạy trẻ rằng: con 
 hãy lau mặt cho sạch, trẻ thực hiện yêu cầu của cô, đó là hành động. Hầu hết các trẻ 
 lứa tuổi mầm non đều biết các hành động đơn giản: nhặt rác, chào hỏi người lớn, 
 xin lỗi và cám ơn... Nhưng để những hành động đó trở thành kỹ năng thì lại cần 
 một quá trình giáo dục. Hành động của trẻ trở thành kỹ năng khi trẻ thấy tay bẩn trẻ 
 đi rửa tay, mặt bẩn trẻ đi lau mặt, ăn cơm xong là đi chải răng chứ không cần ai 
 nhắc nhở, vì khi đó trẻ làm vì ý thức: thấy tay bẩn, mặt bẩn thì đi rửa tay, rửa mặt, 
 chải răng ngay sau khi ăn để răng sạch chứ không làm vì người khác sai bảo.
 Như vậy, bên cạnh việc dạy trẻ các hành động vệ sinh cá nhân: rửa tay, lau 
 mặt, chải đầu tóc, gấp quần áo hay nói chung là giữ gìn vệ sinh cá nhân... chúng ta 
 cần dạy trẻ ý thức được những việc làm đó và trẻ thực hiện các hành động đó vì ý 
 thức trẻ hiểu chứ không phải vì người lớn bắt trẻ phải làm, khi đó kỹ năng sống của 
 trẻ được hình thành và theo trẻ đến suốt cuộc đời. Khi hiểu được bản chất của việc 
 dạy kỹ năng sống cho trẻ: "đưa hành động vào trong ý thức" thì việc dạy kỹ năng 
 sống cho trẻ nên đơn giản và các bậc cha mẹ và thầy cô đều có thể thực hiện được 
 mà không phải băn khoăn là làm sao để dạy trẻ kỹ năng sống.
 Trong phạm vi đối tượng cần dạy là 3- 4 tuổi, dạy trẻ một số kỹ năng phục vụ 
 , tôi đã đề ra một số biện pháp sau:
 3.Biện pháp thực hiện:
 3.1 . Biện pháp 1:Lập kế hoạch thực hiện rèn trẻ các kỹ năng trong 1 năm học:
 Đối với trẻ 3- 4 tuổi thì nhận thức của trẻ là còn hạn chế. Vì vậy để trẻ dễ hiểu 
 hơn và để dễ đánh giá kết quả của trẻ. Tôi đã định ra các kế hoạch và lồng ghép vào 
 các hoạt động trong ngày theo từng tháng như sau:
TT KỸ NĂNG T8 T9 T10 T11 T12 T1 T2 T3 T4 T5
 1 Cách xếp hàng x
 2 Cách lấy và cất ghế x x
 3 Cách cất dép và đi dép x
 giầy
 6 / 25 Sáng kiến kinh nghiệm : Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân
 - Trẻ tự mặc quần áo, biết đòi hỏi người lớn phải cho mình ăn mặc gọn gàng 
sạch sẽ.
 - Biết gấp cất trải nệm, gối.
 - Biết giữ nhà cửa, đồ dùng đồ chơi gọn gàng sạch sẽ. Biết giúp cô lau bàn 
ghế, rửa đồ chơi, xếp lại giá đồ chơi gọn gàng ngăn nắp.
 - Khi ra nắng biết đội mũ nón và biết mặc áo mưa khi trời mưa.
 - Trẻ bắt đầu hình thành vững chắc các quy tắc vệ sinh cá nhân và nếp sống 
văn minh.
 - Các kỹ năng cần rèn cho trẻ.
 - Trẻ phải thành thạo các kỹ năng thực hành vệ sinh cá nhân. 
 - Biết giúp cô giặt khăn, phơi khăn.
 - Biết dùng tay - khăn che miệng khi hắt hơi, ho, ngáp, hỉ mũi
b. Giáo viên cần nắm được các trình tự sau đây để hình thành kỹ năng tự phục 
vụ cho trẻ
 - Cô giáo hướng dẫn cho trẻ được nội dung yêu cầu thực hiện các thao tác vệ 
sinh cá nhân.
 Ví dụ: Để trẻ thực hiện được các thao tác rửa tay, cô giáo cần làm mẫu từng 
bước rửa tay cho trẻ quan sát và thực hiện theo.
 - Các cháu mẫu giáo nhỡ tuy còn nhỏ nhưng cũng có khả năng tiếp thu được 
những kiến thức thông thường vì vậy cô cần phải hướng dẫn cho các cháu biết 
những điều cần thiết của từng yêu cầu vệ sinh và những tác hại của việc không thực 
hiện đúng yêu cầu đó, lời hướng dẫn của cô phải đơn giản, rõ ràng, chính xác, dể 
hiểu.
 Ví dụ: Cô giáo cần giúp trẻ hiểu vì sao mỗi khi học tập xong, sau khi đi đại 
tiện trẻ cần phải rửa tay sạch sẽ? Ngoài phương pháp dùng lời, cô có thể kèm với 
lời giải thích bằng tranh, phim ảnh...
 - Chuẩn bị lời hướng dẫn và động tác mẫu. Các cháu có thể làm tốt các công 
việc tự phục vụ bản thân vì vậy đối với những việc có thể làm mẫu được cô cần 
chuẩn bị tốt lời hướng dẫn và làm thành thạo động tác mẫu, vừa làm vừa giải thích. 
 Cô có thể tập trước cho một cháu để cháu đó làm mẫu cho các cháu khác làm 
theo.
 Ví dụ: Thực hiện đúng lịch hoạt động vệ sinh hàng ngày của trẻ để hình thành 
nền nếp kỹ năng tự phục vụ vệ sinh cá nhân cho trẻ.
 8 / 25 Sáng kiến kinh nghiệm : Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi có các kỹ năng tự phục vụ bản thân
có mùi hôi. Thường xuyên chà rửa, lau chùi nhà vệ sinh bằng dung dịch nước vệ 
sinh, nước lau nhà vừa vệ sinh sạch sẽ vừa giúp phòng tránh được các mầm bệnh 
cho trẻ, giúp trẻ thoải mái khi sử dụng nhà vệ sinh.
 Ví dụ: Chà sạch sẽ nhà vệ sinh mỗi ngày, giữ sạch sẽ các dụng cụ vệ sinh. 
 Ngoài ra, còn dán các hình ảnh thực hiện các thao tác và hành động thực hiện 
vệ sinh dán trên vách lớp, trong nhà vệ sinh ngay chỗ đặt bồn rửa tay của trẻ hoặc 
nơi trẻ tiểu tiện với mục đích thường xuyên nhắc nhở trẻ có thói quen vệ sinh đồng 
thời thực hiện tốt các thao tác vệ sinh và các hành vi văn minh.
 Tham mưu cùng nhà trường trang bị đầy đủ các dụng cụ vệ sinh cho trẻ: 
khăn lau tay, lau mặt, bàn chải đánh răng, ca múc nước, xà phòng chú ý sắp xếp 
ngăn nắp, vừa tầm tay trẻ giúp trẻ dễ lấy sử dụng.
 Ví dụ: Xà phòng để trong rổ nhỏ hoặc túi lưới treo cạnh bồn rửa tay; các loại 
khăn treo trên giá thấp ngang tầm với trẻ và thường xuyên giặt sạch, phơi khô dưới 
ánh nắng mặt trời; bàn chải đánh răng rửa sạch phơi nắng và cắm vào trong một giá 
để bàn chải
b. Rèn trẻ thông qua các hoạt động của lớp trong ngày
 * Giờ đón trẻ: tôi đón trẻ vào lớp nhắc trẻ phải chào ba, mẹ ; chào cô, tôi 
hướng dẫn trẻ xếp mũ nón bảo hiểm, cặp vào kệ, giúp trẻ chải lại đầu tóc, hướng 
dẫn trẻ xếp dép đúng chân ngay ngắn lên kệ dép.
 * Giờ ăn trưa: Dạy trẻ rửa tay, lau mặt, mời cô, các bạn, cầm muỗng đúng tay.
 Ăn nhai từ tốn, không nhai nhồm nhoằm và nuốt vội.
 Không ngậm thức ăn lâu trong miệng – không vừa ăn vừa chơi, vừa nói 
chuyện, đi lại lung tung.
 10 / 25