SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi trong Trường Mầm non Hoa Sữa

 PHẦN I - ĐẶT VẤN ĐỀ
 “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Trẻ em là niề m hạnh phúc của mỗi 
gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách 
nhiệm của nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình. Việc giáo dục kỹ năng sống 
cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm 
hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Bác Hồ nói: “Không 
có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con 
người mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương 
lai đó chính là thế hệ trẻ.
 Chính vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non là hết sức 
cần thiết. Các bé ở lứa tuổi này nhận thức cũng như hành động đều trong sáng như 
một tờ giấy trắng. Khi gieo vào các em những gì thì nó sẽ hình thành thói quen sau 
này cho các em như vậy. Trẻ thiếu kinh nghiệ m sống, dễ bị lôi kéo, kích động. 
Hiện nay, thế hệ trẻthường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực 
và tiêu cực, luônđược đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương 
đầu với nhữngkhó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nếu thiếu kỹ năng 
sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, và lối sống ích kỉ lai 
căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách.
 Một cá nhân nếu có đầy đủ kiến thức trong cuộc sống nhưng lại chưa có kỹ 
năng cuộc sống (bao gồm rất nhiều kỹ năng) và biết sử dụng linh hoạt kỹ năng này 
thì không đảm bảo cá nhân đó có thể đưa ra các quyết định hợp lý, cách sống tích 
cực trong xã hội hiện đại, có kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng thích hợp. biết 
giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt với mọi người. Kỹ năng sống chính là 
năng lực tâm lý xã hội để đáp ứng và đối phó những yêu cầu và thách thức trong 
cuộc sống hàng ngày.
 Muốn vậy, người lớn phải tạo cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực 
hành. Nhưng trên thực tế, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến 
việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ.Luôn 
bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người 
khác và các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Đặc biệt hơn nữa hiện nay cả thế 
đang gồng mình chống chọi với đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 do virus 
corona chủng mới cùng với nhiều dịch bệnh đang hoành hành. Với tình hình như 
hiện nay là một giáo viên mầm non, sau nhiều năm thực tế trải nghiệm, tôi xin 
mạnh dạn lựa chọn đề tài:
“Một số biện pháp giáo dục kỹ năng cuộc sổng cho trẻ 3- 4 tuổi ở trường mầm 
non”. Trong quá trình phát triển nhân cách nếu trẻ được sớm hình thành và tôn 
vinh các giá trị đích thực của mình thì các em sẽ có một nhân cách phát triển toàn 
diện, bền vững, có khả năng thích ứng và chống chọi với mọi biến động xã hội, 
biết tự khẳng định mình trong cuộc sống. Trẻ em là giai đoạn học, tiếp thu, lĩnh 
hội những giá trị cuộc sống để phát triến nhân cách, do đó cần giáo dục kỹ năng 
sống cho trẻ để trẻ nhận thức đúng và có hành vi ứng xử phù hợp ngay từ khi còn 
nhỏ.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:
 Đối với giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có những 
vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên trẻ đến 
trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, 
không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể 
tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy! Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời 
gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường 
mầm non.
 Trong năm học 2022-2023 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công phụ 
trách lớp mẫu giáo bé (3 - 4 tuổi). Đây là lứa tuổi trẻ bắt đầu nhận thức, phân biệt 
được các hành vi đúng sai, biết được những gì mình nên làm hay không nên, thậm 
chí bước đầu trẻ còn biết tự giải quyết được một số tình huống do cô tạo ra trong 
các hoạt động. Vì thế trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi đã gặp 
những thuận lợi và khó khăn như sau:
 1. Thuận lợi:
 Nhà trường được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền 
các ban ngành đoàn thể của Quận xây cho nhà trường ngôi trường rộng rãi, khang 
trang là trường đạt chho việc chăm sóc giáo dục trẻ toàn diện.
 Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện cho giáo 
viên tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ tại trường, chú trọng bồi dưỡng cho đội 
ngũ giáo viên, nhân viên có trình độ chuyên môn vững vàng, lòng yêu nghề mến 
trẻ, nhiệt tình trong công tác, tích cực tham gia tự học tự bồi dưỡng nâng cao trình 
độ chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng kịp nhu cầu giáo viên đổi mới hiện nay.
 Cơ sở vật chất cho các phòng học đưa vào sử dụng được trang bị đầy đủ, đồ 
dùng phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đảm bảo.
 Trẻ đã học qua lớp nhà trẻ nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định. Trẻ 
mạnh dạn ham học hỏi và thích khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ.
 Giáo viên trong lớp phối hợp chặt chẽ với ban phụ huynh.
 Luôn luôn được sự quan tâm, chia sẻ và ủng hộ của phụ huynh.
 2. Khó khăn:
 * về phía giáo viên: * Giáo dục kỹ năng sống thông qua ngày lễ, ngày hội:
 Thông qua các ngày hội, ngày lễ như: Khai giảng, Vui Tết Trung Thu, ngày 
20/11, Noel, tiệc Buffet... Nhà trường tổ chức các hoạt động văn nghệ, các trò chơi 
dân gian, đồng thời ôn lại truyền thống của dân tộc để giáo dục trẻ lòng tự hào dân 
tộc, biết nhớ ơn những người đã hy sinh cho lợi ích dân tộc, lợi ích trồng người. 
Thông qua đó trẻ có ý thức phấn đấu trong học tập để sau này trở thành người có 
ích cho xã hội. (Hình ảnh 1,2)
 *Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động đón trẻ - trả trẻ:
 Hoạt động đón trẻ, trả trẻ là một trong những nội dung lồng ghép giáo dục 
kỹ năng sống cho trẻ rất quan trọng. Bản thân tôi khi đón trẻ, trả trẻ tôi luôn trò 
chuyện với phụ huynh học sinh một cách niềm nở, cởi mở và từ đó phụ huynh trao 
đổi với cô giáo tình hình sức khỏe ở nhà của trẻ. Giờ đón trẻ, trả trẻ giáo viên ân 
cần và chuẩn mực trong xưng hô với phụ huynh trẻ, tập cho trẻ đến lớp khoanh tay 
chào cô, sau đó tạm biệt bố, mẹ để vào lớp học. Đây cũng là lúc giáo viên dạy cho 
trẻ cách chào hỏi lễ phép.
 *Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động chào cờ, thể dục sáng:
 Tổ chức cho học sinh hát Quốc ca tại Lễ chào cờ tổ Quốc vào các ngày thứ 
hai đầu tuần. Để nâng cao sức khỏe, tăng cường giáo dục thể chất rèn luyện sức 
khỏe thông qua các hoạt động thể dục buối sáng, thể dục giữa giờ. Vì trẻ nhỏ phụ 
huynh hay đưa trẻ đi học muộn, nên tôi thường xuyên phải vận động phụ huynh 
đưa trẻ đi học sớm để tập thể dục buổi sáng. (Hình ảnh 3)
 *Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động học:
 Qua việc sử dụng các hình thức tích hợp giáo dục kỹ năng sống thông qua 
các hoạt động học nhằm giúp trẻ lĩnh hội cảm xúc, tình cảm, hành vi lễ giáo...
 Ví dụ: Giờ học phát triển vận động.
 Thông qua hoạt động phát triển vận động cô dạy trẻ các kỹ năng phát triển 
vận động, biết siêng năng rèn luyện để cơ thể khoẻ mạnh, trẻ biết xếp hàng khi tập 
đi theo đường lối, không chen lấn, xô đẩy. (Hình ảnh 4)
 *Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động vui chơi:
 Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt 
động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được thực hành trải nghiệm với 
nhiều vai khác nhau trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy 
trong cuộc sống, tôi tiến hành lồng kĩ năng thực hành cuộc sống vào vui chơi cho 
trẻ.
 Ví dụ: Ở góc “Kĩ năng sống”, trẻ được ôn Kĩ năng xúc thìa, Kĩ năng Cài 
khuy (Hình ảnh 6,7)
 *Giáo dục kỹ năng sống thông qua hoạt động ngoài trời: lực yếu, suy dinh dưỡng, trẻ thụ động , trẻ hay nghịch thì tôi luôn tranh thủ đến tận 
nhà để trực tiếp gặp gia đình của cháu trao đổi về thực trạng của cháu và cùng với 
gia đình trẻ có biện pháp giúp đỡ cho trẻ tốt hơn.Những việc làm tốt của trẻ ở 
trường và ở gia đình tôi thường nêu ra và tuyên dương trẻ đó trước lớp trong giờ 
nêu gương để trẻ khác cùng học tập.
 Tuyên truyền cho phụ huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dậy trẻ tính 
tự lập từ bé. Trẻ càng được hướng dẫn sớm về cách tự vệ , nhận biết những mối 
nguy hiểm từ xung quanh và cách xử lý thì sẽ vững vàng vượt qua những thử thách 
trong mọi tình huống.
 Thời gian gần đây, có nhiều trẻ em bị lạm dụng, xâm hại thủ phạm lại chính 
là người thân quen như bạn bố mẹ, hàng xóm quen biết... Chính vì vậy, người lớn 
phải khéo léo, tế nhị kể cho con nghe những tình huống xấu có thể gây hại cho bé 
và giúp con biết cần xử lý như thế nào. Bởi thế trong cuộc sống hàng ngày, nên 
dạy trẻ cách xử lý những tình huống bất trắc mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức 
trò chuyện.
 - Không nói dài và nói nhiều, không đưa lời giải đáp có sẵn mà hãy đưa câu 
hỏi để trẻ tự tìm tòi.Không vội vàng phê phán đúng - sai mà kiên trì giúp trẻ biết 
tranh luận và có thể đưa ra kết luận của mình.
 - Cha mẹ cần tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường, 
tham gia các buổi họp của nhà trường dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại 
khoá; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
3. Biện pháp 3. Tạo môi trường giúp giáo viên dạy trẻ kỹ năng sống.
 - Tạo môi trường giúp giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cừơng đọc sách 
cho con trẻ, trường tôi đã trang bị, làm một “Thư viện của bé” nhỏ tại khu vực 
trước sân chơi cạnh phòng bảo vệ, nơi dễ tập trung chú ý, trang trí đẹp với nhiều 
sách khác nhau theo chủ đề : “Thư viện trừơng mầm non”; “tủ sách gia đình”; 
“dinh dưỡng trẻ thơ”; “những con vật đáng yêu”; thiết kế phân chia nhiều ngăn để 
sách, truyện nhiều kích cở, vừa tầm trẻ, cha mẹ có thể đọc sách cho trẻ nghe bất 
kỳ lúc nào tại nhiều thời điểm trong ngày. Khuyến khích các bậc cha mẹ tăng 
cừơng đọc sách cho trẻ nghe ở nhà. Để duy trì, bổ sung nhu cầu đọc sách của trẻ, 
nhà trừơng vận động cha mẹ thường xuyên tặng sách cho góc thư viện của trẻ tại 
trường, tại lớp và ngay ở gia đình. (Hình ảnh 12,13,14)
IV. HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Qua một năm học thực hiện theo các hình thức đó tôi thấy đã đạt được hiệu quả rõ 
rệt. Đặc biệt,với những hình thức cô đưa ra, trẻ nhận thức rất nhanh và biết ứng 
dụng trong cuộc sống thông qua việc trẻ được trải nghiệm trong hoạt động vui 
chơi. Từ đó, tạo cho trẻ sự mạnh dạn, tự tin. Thông qua việc trẻ được thảo luận, 
suy nghĩ tìm ra cách giải quyết đã giúp trẻ phát triển ở nhiều mặt: Trẻ phát triển