SKKN Một số biện pháp giúp trẻ lớp mẫu giáo 3-4 tuổi trường mầm non nâng cao khả năng cảm thụ văn học

 Khả năng cảm thụ văn học của trường tôi nói chung và khối 3 - 4 tuổi nói riêng, vẫn 
còn nhiều hạn chế, kết quả trên tiết học chỉ đạt 45 - 50%. Với kết quả trên, bản thân 
tôi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng 
cảm thụ văn học theo hướng đổi mới. 
 2. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giúp trẻ lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi trường 
mầm non nâng cao khả năng cảm thụ văn học”
 3. Tác giả sáng kiến:
 - Họ và tên: Đào Thị Hiền
 - Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Đồng Tĩnh- huyện Tam 
 Dương- tỉnh Vĩnh Phúc.
 - Số điện thoại: 0987643596
 - E- mail: daohien.mndt@gmail.com
 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến
 - Đào Thị Hiền
 5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến:
 - Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong trường mầm non
 6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử :
 Từ tháng 08/2015 đến tháng 02/2016
 7. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 7.1. Về nội dung của sáng kiến
 7.1.1. Cơ sở lý luận
 Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển 
ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sữ dụng từ 
đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ 
nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc 
quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ.
 Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, 
biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
 Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với 
văn học là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy 
việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng 
trong đỗi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.
 Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho 
trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt 
động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật 
 2 Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức, phát 
triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ 
hứng thú “đọc sách” kỹ năng đọc và kể tác phẩm.
 Với tầm quan trọng như vậy, làm thế nào để chúng ta tổ chức tốt hoạt động cho 
trẻ làm quen với văn học!
 Qua đó chúng ta! Những người giáo viên sẽ là người trực tiếp đưa văn học đi 
nhẹ nhàng vào cuộc sống của trẻ. Làm trẻ cảm nhận được hết giá trị của văn học.
 Trẻ phải xem hoạt động văn học là nhu cầu cần thiết như hoạt động vui chơi 
đối với trẻ. Nên trong quá trình giảng dạy tôi đã nghiên cứu, chắt lọc, thử và sửa sai 
một số biện pháp sau, giúp trẻ tham gia tốt hoạt động làm quen văn học.
 7.1.2. Thực trạng 
 Trong thực tế từ trước đến nay, các giờ học môn văn hoc vẫn còn nhiều hạn 
chế chưa đáp ứng được sự cảm thu các tác phẩm văn học của trẻ. Giáo viên dạy môn 
học này chuẩn bị đồ dùng còn sơ sài, đồ dùng sử dụng chưa có tính khoa học hoặc 
một số tác phẩm rất khó chuẩn bị đồ dùng như: Sự tích ngày và đêm, Vì sao có 
mưa..
 Ngay từ đầu năm học. Tôi quan tâm tìm hiểu đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 
cũng như khả năng chú ý, tiếp thu bài của trẻ trong hoạt động làm quen với tác phẩm 
văn học do tôi và giáo viên đứng cùng lớp tổ chức. Qua quá trình giảng dạy tôi khảo 
sát khả năng cảm thụ văn học của trẻ thông qua việc kể cho trẻ nghe một câu truyện, 
hoặc đọc cho trẻ nghe một bài thơ ngắn. Sau đó cho từng trẻ nói lại nội dung câu 
chuyện, bài thơ. Kết quả đạt như sau:
 + 40% trẻ nhớ và nói được nội dung câu truyện , bài thơ.
 + 60% trẻ chỉ nhớ một phần nội dung câu truyện, bài thơ.
 Từ đó tôi cần chú ý nhiều hơn đến những trẻ mà khả năng cảm thụ văn học còn 
chậm như: cháu Duy Khánh, Khánh Nhi, Xuân Đức, Phương Thảo, Trường giang, 
Hoàng Ngân.Qua đó tôi thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học ở mọi 
lúc mọi nơi. Việc làm này cũng góp phần giúp trẻ đến gần với văn học hơn và có thể 
nâng cao khả năng cảm thụ văn học của trẻ.
 Trường Mầm non Đồng Tĩnh nằm trên địa bàn của xã Đồng Tĩnh - huyện Tam 
Dương thuộc khu vực miền núi. Cơ sở vật chất cũng như chất lượng của đội ngũ 
CBGV còn rất nhiều khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu của người học. 
 Năm học 2015-2016, trường có tổng số CBGV-NV trong trường là: 26 đ/c.
 Tổng số nhóm, lớp: 14 lớp
 Trong đó tổng số trẻ là: 431 trẻ.
 Số phòng học: 11 phòng (trong đó có 6 phòng học tạm, học nhờ).
 Thuận lợi: 
 4 Bảng A. Khả năng cảm thụ văn học cho trẻ lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi B trường 
 mầm non Đồng Tĩnh
 Môn Khảo sát đầu năm
 Hứng thú: 50%
 Hiểu nội dung: 41%
 Thơ
 Thuộc tác phẩm: 60%
 Đọc diễn cảm: 31%
 Hứng thú: 69%
 Truyện Hiểu nội dung: 47%
 Kể diễn cảm: 16%
 *. Nguyên nhân của thực trạng:
 Qua khảo sát, đánh giá kết quả tôi tìm ra một số nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ đạt 
được của trẻ còn thấp đó là:
 + Do trẻ mới đi học còn nhút nhát.
 + Trẻ chưa được ôn luyện kĩ năng phát âm nhiều.
 + Hình thức tổ chức chưa linh hoạt, kích thích hứng thú cho trẻ hoạt động.
 + Đồ dùng trực quan còn ít, chưa đẹp, chưa hấp dẫn.
 + Còn một số trẻ nói chưa đủ câu, rõ ràng, mạch lạc, trẻ nhút nhát chưa tự tin 
mạnh dạn, còn nói ngọng nhiều.
 Qua một số tiết học chất lượng trên trẻ chưa cao, đa số trẻ còn thụ động khi tiếp 
thu kiến thức, trẻ chưa bộc lộ rõ tính ham hiểu biết, chưa tự tin mạnh dạn trong các 
hoạt động, chưa phát huy được tính tích cực ở trẻ vì vậy chất lượng của môn học 
chưa cao.
 Từ nhận định trên tôi đã suy nghĩ và tìm ra các phương pháp, biện pháp để vận 
dụng vào các đề tài của môn học nhằm truyền thụ kiến thức cho trẻ một cách đầy đủ, 
khoa học, giúp trẻ có khả năng cảm thụ tốt hơn khi học môn học này.
 7.2. Các biện pháp thực hiện
 *Biện pháp 1: Giáo dục văn học ở mọi lúc mọi nơi. 
 Thực tế giáo dục văn học ở mẫu giáo cho ta thấy rằng năng lực cảm thụ văn học 
của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà phải qua một quá trình: Học - chơi và 
mọi lúc mọi nơi.
 Mọi lúc mọi nơi cũng cần cho trẻ làm quen với văn học. Vào buổi sáng giờ đón 
trẻ tôi cho trẻ được chơi theo ý thích trong đó góc sách truyện tôi luôn khuyến khích 
 6 +Truyện: - Con thích nhân vật nào? Vì sao?
 - Hình ảnh câu truyện nào con thích nhất?
 + Thơ: - Con thích nhất câu thơ nào? Vì sao
 - Con thấy câu thơ nào hay? hay câu từ nào mà con thấy 
ấn tượng( thích ) nhất? Vì sao?
 Qua câu trả lời của trẻ tôi có thể nắm bắt được sự cảm nhận của trẻ với các tác 
phẩm văn học như thế nào 
 - Và tôi đã phát hiện ra khả năng cảm thụ văn học còn chậm của nhiều trẻ 
 trong lớp
tôi như: cháu Khánh Nhi, Xuân Đức, Thanh Tĩnh, Hoàng Bách, Duy Khánh, Ngọc
Anh, Hoàng NgânTừ đó tôi sẽ có các biện pháp phù hợp hơn trong giờ dạy của
mình
 Sau đó phải biết lựa chọn các tác phẩm có nhiều giá trị nghệ thuật cho trẻ cảm 
nhận. Tôi thấy trên thực tế hiện nay giáo viên mầm non đang được khuyến khích 
sáng tác ra các câu chuyện bài thơ để dạy trẻ, điều này cũng tốt tôi không hề phản đối 
tuy nhiên không phaỉ ai cũng có thể sáng tác tốt.Chính vì vây phải lựa chọn thật kĩ 
trước khi dạy trẻ.Nếu là một tác phẩm để trẻ cảm nhận ta nên chọn các tác phẩm đã 
được chuyên môn đánh giá cao. Ta có nhiều cách lựa chọn. Chẳng hạn với tác phẩm 
có nhiều giá trị cảm thụ cao về ngôn từ ta hướng trẻ về những từ hay ý đẹp trong tác 
phẩm
 Ví dụ: Trong bài thơ “ Đàn gà con” trẻ được tìm hiểu về những chú gà qua các 
câu thơ với vần, điệu thơ hay và rõ ràng.
 Ví dụ: câu chuyện “Tích chu” với nội dung hay làm cho trẻ cả nhận được tình 
yêu thương hiếu thảo của cháu dành cho bà.
 8 
*. Hình ảnh: Dạy trẻ đọc thơ bằng máy quay
 Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại CNTT nên việc ứng dụng CNTT 
vào bài giảng mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho 
trẻ . Vì vậy giáo viên nên đưa CNTT vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. 
 - Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp 
cũng đã gây sự chú ý của trẻ.
 - Những giáo viên có khả năng sử dụng máy tính thành thạo hơn họ có thể 
chuyển các bức tranh có sẵn của bài thơ, câu chuyện thành đoạn phim hoạt hình, hay 
ta có thể đưa đoạn phim quay sẵn phù hợp với nội dung như thế rất thu hút và gây 
hưng thú hơn cho trẻ.
 - Tôi luôn đưa CNTT vào trong các môn học và đặc biệt là môn làm quen văn 
học khi đưa những hình ảnh về câu chuyện và bài thơ tạo thành powerpoint trình 
chiếu cho trẻ học, tôi thấy trẻ hứng thú, tập trung và tiết học đạt kết quả cao hơn 
nhiều so với dùng tranh minh họa, vì vậy tôi luôn tích cực đưa ứng dụng CNTT vào 
các tiết dạy.
 10