SKKN Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động làm quen với tác phẩm văn học cho trẻ 3-4 tuổi trong Trường Mầm non Trung Văn

 A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài:
1. Cơ sở lý luận:
 Văn học là một loại hình nghệ thuật đến với trẻ sớm nhất và cũng được trẻ 
mầm non yêu thích nhất.Thông qua văn học giúp trẻ lĩnh hội và phát triển toàn 
diện về trí tuệ, đạo đức, lao động thẩm mỹ, đặc biệt là phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
 Văn học có vai trò rất quan trọng đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non ngay từ khi 
lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, biết đọc thì văn 
học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ.Nói những tiếng nói, đi những bước 
đi đầu tiên của trẻ.
 Làm quen văn học là một hoạt động rất quan trọng không thể thiếu được trong 
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ.
 Cho trẻ làm quen văn học giúp trẻ hình thành những hiểu biết phù hợp với 
lứa tuổi thông qua ngôn ngữ giúp trẻ nhận thức được thế giới xung quanh. Những 
lời ru yêu thương của bà, mẹ, những lời thơ đồng dao, truyện kể của cô đã giúp trẻ 
cảm nhận được cái hay, cái đẹp của cuộc sống, những điều hay lẽ phải những thói 
quen tốt và những hành vi có đạo đức thông qua các bài thơ câu chuyện trẻ đã biết 
phân biệt cái thiện, cái ác, người tốt, kẻ xấu, biết về thế giới xung quanh, biết yêu 
quý thiên nhiên, biết chăm sóc bảo vệ mọi vật xung quanh, những hình ảnh đẹp, 
những tình tiết hay, lời đối thoại trong truyện trẻ biết yêu quý bạn bè, cô giáo và 
những người thân. Qua việc cho trẻ làm quen văn học và phương tiện hình thành 
các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt vốn từ của trẻ được phát triển mạnh 
mẽ, trẻ nói mạch lạc, diễn cảm, nói đầy đủ, đúng câu, đúng từ, đúng ngữ pháp. 
Thông qua hoạt động này kích thích sự tìm tòi khám phá, trẻ được tiếp xúc nhiều 
với nhân vật trong thơ truyện thì trẻ sẽ hiểu được tính cách của nhân vật. Qua đó 
giúp trẻ phát triển tư duy trí tuệ giáo dục tình yêu thương con người với con người, 
tình yêu quê hương đất nước, giúp trẻ hoàn thiện nhân cách tạo tâm thế cho trẻ tự 
tin bước vào trường phổ thông.
2. Cơ sở thực tiễn:
 Chúng ta đã thấy văn học rất cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là 
lứa tuổi mầm non để tổ chức hướng dẫn cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là 
một nhiệm vụ rất quan trọng. Đó là sự dẫn dắt cho trẻ ngay từ những bước chập 
chững đầu tiên trong các tác phẩm văn học. Xong làm thế nào để trẻ lĩnh hội và 
cảm nhận được từng tác phẩm một cách toàn diện nhất phụ thuộc vào phương pháp 
dạy học của từng giáo viên
 Mặc dù chương trình làm quen với văn học không chỉ ở một hoạt động học 
mà còn được lồng ghép tích hợp vào các hoạt động trong ngày, nhưng chất lượng 
cảm nhận văn học chưa cao, các tiết dạy chỉ cung cấp được kiến thức cơ bản của 
hoạt động, khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của giáo viên còn hạn chế, giọng 
đọc và cử chỉ điệu bộ chưa hấp dẫn lôi cuốn trẻ, đồ dùng đồ chơi còn nghèo nàn, 
giờ học chưa hưởng ứng, chưa phát huy được tính tích cực chủ động chưa phát 
 2 II.Kết quả khảo sát đầu năm
 Đạt Chưa đạt
 Nội dung khảo sát Số lượng
TT Tỉ lệ % Số lương trẻ Tỉ lệ %
 trẻ
1 - Trẻ có khả năng đọc 15/41 Trẻ 37% 26 Trẻ 63%
 thuộc diễn cảm thơ
2 - Trẻ có khả năng kể lại 5/41 Trẻ 12% 36 Trẻ 88%
 câu chuyện đơn giản với 
 sự giúp đỡ của cô
3 8/41 Trẻ 20% 33 Trẻ 80%
 - Trẻ có thể tham gia đóng 
 vai nhân vật trong truyện
4 - Trẻ có sự sáng tạo khi 6/41 Trẻ 15% 35 Trẻ 85%
 đọc thơ, kể chuyện
 Từ những thực trạng trên tôi đã đưa ra những biện pháp sau:
 - Lựa chọn nghiên cứu kỹ tác phẩm, xây dựng nội dung làm quen văn 
học phù hợp với độ tuổi, phù hợp với chủ đề.
 - Đa dạng hoá các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học 
 nhằm phát huy tối đa tính tích cực của trẻ.
 - Nâng cao nghệ thuật giảng dạy, tích hợp nội dung giáo dục một cách 
 hợp lý.
 - Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, làm đồ dùng đồ 
 chơi tự tạo và sử dụng đồ dùng trực quan đảm bảo tính khoa học, tính 
 thực tiễn, hiệu quả.
 - Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
 - Trò chơi đóng kịch.
 - Tổ chức hoạt động làm quen văn học theo hình thức đổi mới - lồng 
ghép các môn học - trò chơi gây hứng thú cho trẻ.
 - Làm tốt công tác phối kết hợp tốt giữa gia đình và nhà trường.
 4 rất quan trọng vì trẻ rất nhạy cảm nên cũng rất chán nản. Vì thế cô phải có những 
tình huống bất ngờ để thu hút sự chú ý của trẻ, phải chú ý vào bài giảng yêu cầu 
của cô một cách tự nhiên, lôi cuốn để thực hiện tốt tôi đã dựa vào yêu cầu và nội 
dung của từng hoạt động để vào bài linh hoạt cho, dễ hiểu để trẻ thích thú cô thay 
đổi các hình thức trong một tiết học lúc đứng, lúc ngồi, lúc trong nhà, khi ở ngoài 
trời, tạo cho trẻ có cảm giác thoải mái: "Học mà chơi, chơi mà học".
 * Trong hoạt động kể chuyện, đọc thơ:
 Ví dụ 1: Trong hoạt động kể chuyện: Truyện: Chú Đỗ Con- Chủ điểm Thực 
vật
 Để có cảm giác thoải mái bắt đầu vào bài tạo hứng thú, cô cho trẻ chơi trò 
chơi "Cây cao, cây thấp" rồi bắt đầu cô trò chuyện dẫn dắt trẻ vào câu chuyện khi 
chuyển tiếp từ buớc kể chuyện sang trò chơi "Trồng cây" để không bị ngắt quãng, 
cô cho trẻ vận động bài "Cây trúc xinh".
 * Với hoạt động khám phá môi trường xung quanh:
 Cho trẻ tìm hiểu về rau, củ, quả - Chủ điểm Thực vật
 Để tạo hứng thú cho trẻ chơi trò chơi "Gieo hạt" vào bài giới thiệu với trẻ về 
một số rau, cô cho trẻ đọc bài thơ "Cây bắp cải", hay giới thiệu về củ cô có thể đua 
ra câu đố:
 Củ gì đo đỏ
 Con thỏ thích ăn
 (Củ cà rốt)
Hoặc câu đố về quả:
 Qủa gì không thiếu không thừa
 Ăn vào ngon ngọt cho vừa lòng nhau?
 (Quả đu đủ)
 * Với hoạt động âm nhạc:
 Dạy bài: "Cho tôi đi làm mua với" - Chủ đề: “Nuớc và một số hiện tuợng tự 
nhiên”.
 Tạo hứng thú cho trẻ đọc bài thơ “ Mua ”, hoặc cho trẻ chơi trò chơi "Trời 
nắng, trời mua" để dẫn dắt vào bài hát.
 6 sinh hoạt hằng ngày.
 Ví Dụ 1: Tổ chức một buổi thăm quan vườn bắp cải. Tôi cho trẻ đọc bài thơ 
"Bắp cải xanh" của nhà thơ Phạm Hổ:
 Bắp cải xanh
 Xanh man mát
 Lá cải sắp
 Sắp vòng tròn Búp cải non Nằm ngủ giữa
 Ví dụ 2: Trong giờ vệ sinh cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Xếp hàng”
 Giờ vệ sinh
 Bé nhẹ nhàng Xếp thành hàng
 Bé đứng trước
 Lớn đứng sau Biết bảo nhau Không xô đẩy Cô 
 thấy vậy Khen bé ngoan
 Trẻ đọc bài thơ cùng nhau xếp thẳng hàng để vệ sinh
 Ví dụ 3: Giờ ăn cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Giờ ăn”
 Đến giờ ăn cơm
 Vào bàn bạn nhé
 Nào thìa bát đĩa
 Xúc cho gọn gàng
 Chớ có vội vàng
 Cơm rơi cơm vãi
 Trẻ cùng nhau đọc bài thơ và ngồi ổn định vào bàn ăn
 Ví dụ 4 : Hay giờ ngủ trưa cô cho trẻ đọc bài thơ “lên giường”
 Vào giường đi ngủ
 Không nghịch đồ chơi
 Không gọi bạn ơi
 Không cười khúc khích
 Không ai tinh nghịch
 Giơ chân giơ tay Phải nằm cho ngay Mắt thì nhắm lại.
Hoặc cô kể cho các cháu nghe những câu chuyện cổ tích, hát vui để trẻ đi vào giấc 
ngủ thật êm ái và thoải mái.
 Hay trong giờ trả trẻ cô đọc thơ kể chuyện cùng trẻ.
 Ví dụ 5: Trong giờ hoạt động góc giáo viên tổ chức thuờng xuyên cho trẻ 
tham gia vào các hoạt động góc, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân giúp trẻ thể 
hiện những cá tính, những năng lực riêng của mình qua các hoạt động góc trẻ có 
 8 mượt mà trong sáng, kể chuyện phải thể hiện tốt tính cách từng nhân vật.
 Trong bài học được xây dựng với nhiều hoạt động vì vậy tránh sự rời rạc, 
ngắt quãng và đảm bảo sự lôgic giữa các hoạt động được sử dụng bằng các bài hát, 
bài thơ, câu đố, tạo những bức chuyển tiếp mềm mại
 * Trong các tác phẩm truyện:
 Ví dụ: Truyện “Cậu Bé Mũi Dài”
 Tôi lựa chọn hình thức sử dụng tranh minh hoạ
 Chuẩn bị bức tranh chân dung trong bộ phận, mắt, mũi, tai, miệng được gắn 
vào và cử động được. Tôi giới thiệu bằng cử động cái mũi và nói: “Xin chào các 
bạn, các bận hãy đoán tôi là ai nhé! Trên cơ thể của các bạn tôi rất quan trọng, tôi 
thở được, ngửi và phân biệt được các mùi thơm khác nhau. Nào các bạn, hãy đoán 
tôi là ai ?
 Như vậy ở câu chuyện “Cậu Bé Mũi Dài” tôi sử dụng hình thức đó vì cái mũi 
là một bộ phận trên cơ thể rất gần gũi với trẻ, trẻ hiểu rõ chức năng của bộ phận 
này nên rất dễ dàng nhận ra đó là cái mũi và từ đó cô dẫn dắt để buộc vào kể câu 
chuyện “Cậu Bé Mũi Dài”
 * Trong các tác phẩm thơ:
 Ví dụ : Bài thơ: "Đàn gà con”- ở chủ đề Động vật.
 Bài thơ nói về sự hình thành của những chú gà con. Giọng đọc đều thể hiện 
sự nhí nhảnh, vui tươi.
 Cái mỏ tí hon
 .....Ta yêu chú lắm!
4. Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy, làm đồ 
dùng đồ chơi tự tạo và sử dụng đồ dùng trực quan đảm bảo tính khoa học. thực 
tiễn, hiệu quả
 Cô giáo là người luôn hiểu rõ tâm lý của trẻ, trẻ rất thích hoạt động với đồ 
vật. Do đó để có chất lượng giờ học tốt thì cô giáo cần có sự chuẩn bị đồ dùng, đồ 
chơi của cô và trẻ có màu sắc hợp lý. Có tính sáng tạo và giáo dục.
 Đồ dùng đồ chơi trang trí xung quanh lớp rất quan trọng trong hoạt động của 
trẻ. Cô trang trí theo từng nhóm phong phú về chủng loại, phù hợp với màu sắc và 
kích thước của từng loại hoạt động.
 Trang trí như vậy sẽ cung cấp thêm những kiến thức về bài thơ, câu truyện 
góp phần phát triển khả năng quan sát, óc thẩm mỹ tạo cho trẻ có tâm thế vui trước 
khi vào giờ học.
 Như chúng ta đã biết kiều kiện của Mầm non còn nhiều khó khăn.Vì vậy là 
giáo viên tôi đã tận dụng những vật dụng cũ để tái chế, sửa đổi sáng tạo thành 
những hình ảnh sinh động để dạy trẻ hoạt động một cách hiệu quả, tiết kiệm, thiết 
thực.
- Tôi đã tận dụng những nguyên vật liệu dễ tìm như : vỏ sữa chua ,vỏ thạch , len 
 10