SKKN Một số biện pháp tăng cường Tiếng Việt cho trẻ người dân tộc thiểu số tại lớp mẫu giáo 3-4 tuổi Sơn Hạ 1, Trường Mầm non Xuân Vân, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang

 DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
TT VIẾT TẮT CHÚ THÍCH
1 TCTV Tăng cường tiếng việt
2 PGD&ĐT Phòng Giáo dục và đào tạo
3 CSGD Chăm sóc giáo dục
5 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
 2 tiếng dân tộc. Môi trường giao tiếp bằng tiếng Việt hạn chế và không thuần nhất, 
chính vì vậy việc truyền tải kiến thức đến với học sinh giáo viên gặp khó khăn. 
Vì vậy vốn từ tiếng Việt của trẻ rất hạn chế, tiếp thu kiến thức khi cô giáo truyền 
đạt chậm hơn. 
 Chính vì những lý do trên, tôi suy nghĩ và đưa ra “Một số biện pháp 
tăng cường tiếng việt cho trẻ người dân tộc thiểu số tại lớp mẫu giáo 3-4 tuổi 
Sơn Hạ 1, Trường Mầm non Xuân Vân, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang ” để 
làm đề tài nghiên cứu cho mình, nhằm nâng cao chất lượng làm quen tiếng Việt 
cho trẻ ở địa phương. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà 
trường ngày một hiệu quả hơn.
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Trên cơ sở tìm hiểu lý luận, thực tiễn đề tài nhằm đánh giá thực trạng, tìm 
ra “Một số biện pháp tăng cường tiếng việt cho trẻ người dân tộc thiểu số tại lớp 
mẫu giáo 3-4 tuổi Sơn Hạ 1, Trường Mầm non Xuân Vân, huyện Yên Sơn, tỉnh 
Tuyên Quang ” Giúp giáo viên hiểu được tầm quan trọng của việc tăng cường 
tiếng Việt cho trẻ người dân tộc thiểu số. Từ đó có những kế hoạch cụ thể về 
việc phát triển tiếng Việt cho trẻ. Giúp trẻ phát triển khả năng nghe, hiểu, trả lời 
câu hỏi một cách có lôgic, có trình tự, chính xác, mạnh dạn tự tin trước mọi 
người. Nâng cao hiệu quả quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giúp trẻ 
có được thói quen tốt trong cuộc sống hàng ngày.
 Bản thân nghiên cứu đề tài này với mục đích tăng cường Tiếng Việt cho 
trẻ người dân tộc thiểu số tại nhóm lớp cũng như trong nhà trường. Việc làm hết 
sức cần thiết, tưởng chừng như rất dễ nhưng thực tế lại rất khó, mà nó đòi hỏi cả 
một quá trình, phải có sự kiên trì của cả giáo viên và trẻ. Dạy trẻ làm quen với 
Tiếng Việt là dạy cái gì? dạy như thế nào? Trẻ làm quen với Tiếng Việt với tư 
cách là bộ môn khoa học hay với tư cách là một công cụ, một phương tiện giao 
tiếp. Cách trả lời những câu hỏi trên sẽ liên quan tới việc lựa chọn nội dung, 
phương pháp cho trẻ dân tộc tiếp cận, làm quen dần với Tiếng Việt, tập cho trẻ 
nói đúng Tiếng Việt giáo viên phải có những phương pháp phù hợp với từng độ 
tuổi, từng trường, từng vùng địa phương. Khi nghiên cứu đề tài này tôi thực sự 
 4 Đọc, phân tích tổng hợp lý thuyết để xác định cơ sở lý luận của đề tài cũng như 
nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, từ đó làm căn cứ đưa ra hệ thống các 
biện pháp tác động đến trẻ.
 - Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin 
Khảo sát tình hình thực tế trên trẻ, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, từ đó 
lựa chọn các biện pháp hữu hiệu nhất phù hợp với đặc điểm của trẻ ở lớp để tăng 
cường tiếng Việt cho trẻ
 - Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lí số liệu
Thống kê, thực nghiệm trên trẻ, đánh giá kết quả đạt được, so sánh kết quả trước 
và sau khi áp dụng biện pháp.
 - Phương pháp đàm thoại 
 Đàm thoại với trẻ để tìm hiểu về vốn từ tiếng việt của mỗi trẻ từ có biện 
pháp tăng cường tiếng việt phù hợp.
 - Phương pháp tổng kết, đúc kết kinh nghiệm. 
 Tổng kết, đúc kết kinh nghiệm thông qua hoạt động của bản thân và đồng 
nghiệp.
 PHẦN II: NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận của sáng kiến
 Tiếng Việt rất quan trọng đối với mọi người dân việt nam. Đặc biệt đối 
với trẻ người dân tộc thiểu số. Song trong thực tế hiện nay đa số trẻ vùng sâu, 
vùng xa vùng dân tộc thiểu số, trước khi đến trường chỉ sống trong gia đình, ở 
các thôn xóm nhỏ, trong môi trường tiếng mẹ đẻ. Do vậy trẻ chỉ nắm được tiếng 
mẹ đẻ ở dạng khẩu ngữ, còn vốn tiếng việt của trẻ rất hạn chế. Trong khi đó 
tiếng Việt là ngôn ngữ chính thức dùng trong trường và trong các cơ sở giáo 
dục. Trên thực tế tiếng nói các dân tộc thiểu số, hầu như chưa có vai trò rõ rệt 
trong việc hỗ trợ tiếng Việt trong giáo dục. 
 Với đặc thù thôn xóm nơi trẻ sinh sống phần lớn của lớp tôi như thôn 
Đèo Mủng, thôn Sơn Hạ 1, Sơn Hạ, chủ yếu là người dân tộc Dao, dân tộc Tày, 
học sinh còn hay sử dụng ngôn ngữ riêng của dân tộc mình giao tiếp với bố mẹ 
và các bạn, chỉ sử dụng tiếng Việt nói với cô giáo khi cần thiết nên vốn từ tiếng 
 6 Qua khảo sát, tôi thấy việc sử dụng tiếng việt của trẻ trong các hoạt động 
ở lớp chưa thường xuyên, vốn từ của trẻ còn hạn chế. Vì vậy, tôi mạnh dạn đưa 
ra “Một số biện pháp tăng cường tiếng việt cho trẻ người dân tộc thiểu số tại 
lớp mẫu giáo 3-4 tuổi Sơn Hạ 1, Trường Mầm non Xuân Vân, huyện Yên Sơn, 
tỉnh Tuyên Quang ” 
 2.2. Thuận lợi:
 Lớp mẫu giáo 3-4 tuổi Sơn Hạ 1 nằm ở khu trung tâm của các thôn trên 
địa bàn nên thuận tiện cho việc đưa đón trẻ. Các cháu đều rất ngoan, ham học.
 Nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho tôi đi học nâng cao trình độ 
chuyên môn. Đặc biệt là vào các dịp hè, được tham gia bồi dưỡng chuyên môn, 
dự các buổi sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học, dự giờ đồng 
nghiệp tạo điều kiện được học tập, củng cố kiến thức hơn về chuyên môn nghiệp 
vụ.
 Một số phụ huynh bước đầu đã quan tâm đến con em mình mong muốn 
con em nhận thức nhanh hơn trong học tập, phụ huynh còn sưu tầm đóng góp 
phế liệu để làm đồ dùng đồ chơi như: Chai lọ, nắp chai, vỏ hộpđể làm đồ chơi 
phục vụ cho môn học. Ngoài ra phụ huynh hiểu tầm quan trọng của việc toàn 
dân đưa trẻ đến trường.
 2. 3. Khó khăn: 
 Do đặc thù là vùng nông thôn, vùng đặc biệt khó khăn ( Thôn Đèo Mủng) 
các cháu 95.8% là con em dân tộc thiểu số (trong đó chủ yếu là dân tộc Dao, 
Tày) nên trẻ vẫn còn nói tiếng địa phương, nói tiếng phổ thông còn ngọng, 
không rõ tiếng nên chưa mạnh dạn tự tin khi tham gia vào các hoạt động, sự tập 
trung chú ý của trẻ chưa cao nhất là cháu dân tộc Dao.
 Đa số phụ huynh trong nhóm lớp là người dân tộc thiểu số nên rất bận rộn 
với công việc ruộng, nương và còn một số phụ huynh thì đi làm ăn xa, các cháu 
chủ yếu là ở cùng ông bà nên cũng làm ảnh hưởng đến việc phối kết hợp giữa 
gia đình và nhà trường về việc chăm sóc giáo dục trẻ. 
 Các trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ công tác chăm sóc trẻ chưa 
thực sự đầy đủ. 
 8 Tham gia các buổi dự giờ sinh hoạt chuyên môn của tổ chuyên môn, 
thao giảng, khảo sát của nhà trường để học hỏi, rút kinh nghiệm. Qua các giờ 
thao giảng, hoặc các hoạt động ở lớp, tôi thấy rằng: Để tăng cường tiếng Việt 
cho trẻ tốt thì giáo viên phải linh động, biết cách tổ chức, dẫn dắt trẻ tham gia 
vào các hoạt động, những buổi học, những trò chơi đóng vai ...Thông qua đó để 
trẻ học được ngôn ngữ tiếng Việt.
 Hơn thế nữa giáo viên nắm được mình là người trực tiếp tiếp xúc với 
trẻ, sử dụng khả năng sư phạm của mình để truyền đạt cho trẻ những kiến thức 
cơ bản đầu tiên. Để trẻ dễ hiểu, dễ cảm nhận được những điều ấy, người giáo 
viên không thể chỉ truyền đạt mà không biết học sinh mình có hiểu hay không. 
Do vậy tăng cường tiếng Việt là làm cho học sinh hiểu cô giáo đang nói gì? Và 
yêu cầu mình phải làm gì? Chỉ có như thế mới giúp trẻ cảm nhận được vấn đề 
một cách tốt nhất. 
 Học tập bồi dưỡng qua các buổi dự giờ sinh hoạt chuyên môn
 Qua việc tự học tập, tự nghiên cứu tài liệu và tự bồi dưỡng những kiến 
thức làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo tôi đã nhận thấy bản thân mình đã học hỏi và 
tích lũy được nhiều kiến thức hơn mở mang tầm mắt hơn và nâng cao được kĩ 
năng hơn trong việc tăng cường tiếng Việt cho trẻ người dân tộc thiểu số. Ngoài 
ra bản thân còn hiểu biết và nắm bắt kịp thời được tâm lý của trẻ lớp mình, khả 
năng phát âm chuẩn tiếng Việt của học sinh. Từ đó xây dựng kế hoạch tăng 
cường tiếng Việt cho trẻ một cách cụ thể hơn, sát với thực tế hơn.
 10 Giáo viên luôn vui vẻ thương yêu trẻ sửa sang quần áo, chải tóc cho trẻ và 
không quên kèm theo một số câu hỏi giao lưu như: Con mặc quần áo đẹp quá, 
áo con màu gì? Quần con màu gì? Ai buộc tóc cho con? Ai đưa con đi 
học.Hay tôi hỏi về gia đình trẻ nhà con có bao nhiêu người? Con có em bé 
không? Mẹ con làm nghề gì? Qua đó trò chuyện với trẻ như vậy giáo viên nắm 
được khả năng phát âm của mỗi trẻ để có biện pháp và giành nhiều thời gian hơn 
giúp trẻ phát âm đúng, phát âm chuẩn Tiếng Việt. Ngoài ra, trong khi trò chuyện 
với trẻ tôi còn TCTV trên cơ sở tiếng mẹ đẻ của trẻ.
 Hình ảnh cô đang trò chuyện với trẻ
 3.3- Thông qua hoạt động trải nghiệm
 Trong năm học tôi thường tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trải 
nghiệm theo chủ đề, các ngày hội, thông qua đó trẻ sẽ được mở rộng thêm vốn 
từ. Chẳng hạn như: Cho trẻ trải nghiệm ngày hội “Dinh dưỡng và sức khỏe”. 
" Lễ hội mùa xuân", "Bé với An toàn giao thông", Em yêu quê hương em, Bé 
yêu Tiếng Việt...và qua những ngày hội này trẻ không những được khám phá tự 
tay tạo ra những món ăn ngon qua sự hướng dẫn của cô, mà điều quan trọng hơn 
trẻ hiểu được tầm quan trọng của các nhóm dinh dưỡng để cung cấp cho cơ thể 
khoẻ mạnh. Trong khi trẻ thực hiện giáo viên hỏi trẻ về các món ăn về bản sắc 
dân tộc của địa phương mình. Với những nguyên liệu này các con có thể làm 
được những loại bánh gì? Tôi đặt nhiều câu hỏi để trẻ trả lời, trẻ được gọi tên 
các món bánh, hay các trò chơi dân gian mà trẻ tham gia, khi trẻ dân tộc trả lời 
chưa rõ tiếng cô sửa sai và uốn nắn từ tiếng Việt cho trẻ.
 12