SKKN Một số biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ 3-4 tuổi C2 Trường Mầm non Thái Đào

 PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Như chúng ta đã biết hoạt động vui chơi đóng vai trò chủ đạo ở trẻ em lứa tuổi 
mầm non. Thông qua hoạt động vui chơi trẻ không chỉ được thỏa mãn nhu cầu vui 
chơi của mình mà còn phát triển toàn diện nhân cách. Trẻ mẫu giáo có thể tham gia 
rất nhiều loại trò chơi khác nhau như: Trò chơi học tập, trò chơi đóng vai, trò chơi 
có luật, trò chơi dân gian Trong đó trò chơi dân gian là hoạt động không thể thiếu 
được trong đời sống trẻ thơ.
 Ngay từ khi sinh ra trẻ đã được tiếp xúc với các câu hát đồng dao, ca dao, lời 
ru của bà của mẹ, những bài đồng dao, ca dao đó rất dễ nhớ, dễ thuộc được lồng 
ghép vào các trò chơi dân gian gắn liền với cuộc sống sinh hoạt của người dân Việt 
Nam vừa gần gũi vừa chân thực, tái hiện lại cuộc sống nông thôn của người Việt 
thời xưa. Chính vì vậy trò chơi dân gian đã được lựa chọn và giới thiệu trong nhà 
trường. Các trò chơi dân gian giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, vốn từ, phát triển tư duy, 
sáng tạo, giúp trẻ hiểu hơn về tình bạn, tình yêu quê hương, đất nước, hiểu thêm về 
nền văn hóa dân tộc. 
 Nhắc đến tuổi thơ ai cũng nghĩ ngay đến con trâu, cánh đồng lúa, cánh diều 
thả gió Thế nhưng với thời buổi công nghệ đang phát triển những trò chơi hiện 
đại đang dần chiếm ưu thế trẻ em ít được chơi những trò chơi dân gian. Trò chơi 
hiện đại ra đời đã và đang dần chiếm lĩnh và ăn sâu vào cuộc sống của trẻ. Trẻ em 
rất dễ bị cuốn vào những trò chơi hiện đại trên mạng internet, trên vi tính, điện 
thoại những trò chơi đó tuy có mặt tốt nhưng cũng mang lại không ít mặt xấu như 
nó gây hại đến sức khỏe của trẻ, một số trò chơi và đồ chơi mang tính bạo lực, trá 
hình. Những trò chơi dân gian lại đang dần bị mai một đi liệu rằng trẻ em hôm nay 
và thế giới ngày mai còn nhắc đến những trò chơi dân gian nữa không? Đó vẫn đang 
là một dấu chấm hỏi. * Tồn tại:
 - Khi tổ chức trò chơi mới chỉ chú tâm đến các trò chơi vận động, trò chơi học 
tập, vì thế trò chơi dân gian ít được quan tâm.
 - Chưa chủ động nghiên cứu, tìm hiểu về các trò chơi dân gian nên vốn hiểu 
biết về trò chơi dân gian còn hạn chế.
 - Việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh học sinh còn chưa sâu sát, chặt chẽ 
từ đó dẫn đến tình trạng phụ huynh chưa quan tâm đồng đều.
 * Nguyên nhân: 
 - Các trò chơi dân gian chủ yếu chỉ được lồng vào các hoạt động học, hoạt 
động chiều, hoạt động ngoài trời....
 - Các bậc phụ huynh chủ yếu là công nhân nên không có thời gian đưa đón 
con đi học mà chủ yếu là ông bà vì thế giáo viên ít được trao đổi trực tiếp với phụ 
huynh mà chỉ có thể trao đổi qua nhóm zalo của lớp, qua điện thoại. 
 1.2.2. Trẻ em
 * Tồn tại:
 - Trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin và khả năng nhận thức còn chưa đồng 
đều, chưa có nề nếp trong học tập, ngôn ngữ của trẻ 3 tuổi còn hạn chế.
 - Kỹ năng chơi trò chơi dân gian của trẻ còn hạn chế, trẻ chưa biết tạo nhóm 
chơi, có những trò chơi đơn giản có những trò chơi phức tạp đòi hỏi người chơi phải 
suy nghĩ và tư duy trong quá trình chơi.
 * Nguyên nhân: 
 - Đa số là các trẻ mới đi học.
 - Trẻ còn bé chưa tự tổ chức chơi được, nên phải có người tổ chức, hướng dẫn 
cho trẻ chơi.
 Trước khi áp dụng các giải pháp tôi tiến hành khảo sát thực tế trẻ ở lớp tôi phụ 
trách như sau:
 Bảng 1: Khảo sát chất lượng trẻ trước khi áp dụng biện pháp 2.1. Biện pháp 1: Lựa chọn và tổ chức các trò chơi dân gian phù hợp với lứa 
tuổi của trẻ. 
 2.1.1. Nội dung biện pháp
 Trò chơi dân gian không phải chỉ có một trò chơi mà nó rất phong phú và đa 
dạng, vì thế không hẳn trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ và một điều quan trọng 
khi chơi trẻ vừa chơi vừa kết hợp với hát hay đọc lời ca trẻ vô cùng thích thú, tạo 
cho trẻ sự sảng khoái, vui tươi, bởi vậy, khi lựa chọn trò chơi dân gian chúng tôi đã 
lựa chọn những trò chơi đơn giản, dễ hiểu, dễ nhớ, những trò chơi có lời ca dễ lôi 
cuốn và thu hút đối với trẻ cụ thể như trò chơi: "Kéo co"; "Bịt mắt bắt dê"; "Thả đỉa 
ba ba"; "Dung dăng, dung dẻ"; "Rồng rắn lên mây"; “Ô ăn quan”; “Lộn cầu vồng”; 
“Mèo đuổi chuột”; " Chơi cắp cua bỏ giỏ”; "Bịt mắt đánh trống"
 2.1.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp
 Với trẻ 3 - 4 tuổi, khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ đã cao hơn 
rất nhiều so với lứa tuổi nhà trẻ. Vì thế khi tổ chức cho trẻ chơi có thể tổ chức các 
trò chơi dài hơn và khó hơn. Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3 
- 4 tuổi, tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
 + Trò chơi không quá đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp, phù hợp với 
lứa tuổi của trẻ.
 + Đồ dùng, đồ chơi đẹp, sáng tạo, đảm bảo an toàn cho trẻ.
 + Giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách.
 + Gây được hứng thú, trẻ hào hứng tham gia chơi.
 + Khuyến khích trẻ tham gia chơi.
 Việc lựa chọn trò chơi dân gian cho trẻ chơi ngoài những tiêu chí trên tôi còn 
phải xem xét đến cả tính chất của trò chơi, với cách chơi, luật chơi như vậy thì tổ 
chức cho trẻ chơi vào thời điểm nào cho thích hợp cụ thể như với những trò ít động, 
khi chơi trẻ có thể chơi cá nhân hay chơi theo nhóm nhỏ từ 2-3 trẻ và không cần đến 
địa điểm rộng như những trò chơi: Nu na nu nống, lộn cầu vồng, chi chi chành đó trò chơi dân gian không chỉ đơn thuần là trò chơi vận động mà còn vừa chơi vừa 
hát hay đọc lời bài đồng dao.
 2.2.2. Cách thức, quá trình áp dụng biện pháp
 - Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi:
 Đồ dùng, đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong 
phú, thường là đồ chơi tự tạo mang tính đặc trưng và được làm dựa vào cách chơi 
và luật chơi của từng trò chơi. Đồ dùng, đồ chơi phải đẹp, sáng tạo mới gây được 
hứng thú và phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ. Chính vì thế, trước khi tổ chức 
cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó tôi sẽ tìm hiểu trước về cách chơi, luật 
chơi cũng như các đồ dùng cần sử dụng trong khi chơi, để có thể chuẩn bị đầy đủ 
những thứ cần thiết và tổ chức trò chơi được tốt hơn. Mỗi trò chơi dân gian lại có 
những loại đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành 
được. Trước khi tổ chức các trò chơi tôi thường nghiên cứu số lượng người chơi, 
cách chơi, luật chơi để chuẩn bị đầy đủ đồ dùng và chuẩn bị địa điểm chơi thích hợp, 
đảm bảo an toàn và lôi cuốn được trẻ tham gia chơi một cách tích cực và lựa chọn 
hình thức tổ chức cho trẻ chơi một cách hiệu quả.
 + Ví dụ: Trò chơi: “Thả đỉa ba ba”: Với số lượng trẻ tham gia cả lớp thì giáo 
viên có thể chọn địa điểm ngoài sân trường để tổ chức cho trẻ chơi; Nếu trẻ chơi 
theo nhóm thì giáo viên có thể cho trẻ chơi trong lớp. 
Hình ảnh trẻ chơi thả đỉa ba ba ngoài sân trường
 + Trò chơi: “Ô ăn quan”: Để lôi cuốn và tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào 
trò chơi này giáo viên phải làm các bảng chơi đã kẻ sẵn để trẻ có thể mang ra chơi ở 
mọi lúc, mọi nơi (Trong lớp, ngoài sân, chơi trong giờ đón, trả trẻ ) mà không phải 
đợi cô kẻ bảng, hay các viên sỏi cũng phải lựa chọn sỏi có màu sắc, hình dáng đẹp 
(Sỏi có màu trắng hoặc sơn màu, tròn không sắc nhọn) hoặc thay thế các viên sỏi 
bằng các loại hột, hạt để trẻ không bị nhàm chán (Hạt na, hạt đậu đỏ)
 Hình ảnh trẻ chơi ô ăn quan + Ví dụ: Trò chơi “Kéo cưa lừa xẻ”: Chơi ngoài trời hoặc trong nhà 2 người 
ngồi đối diện nhau cầm tay nhau kéo qua kéo lại vừa kéo vừa đọc bài đồng dao “kéo 
cưa lừa xẻ”.
 Hình ảnh trẻ chơi kéo cưa lừa xẻ
 Đối với trò chơi động nhiều người tham gia và phải di chuyển cần khoảng không 
gian rộng, không có vật cản, nên là mặt cỏ hoặc nền đất để khi chơi trẻ không bị ngã.
 + Ví dụ: Trò chơi Mèo đuổi chuột: Các bạn sẽ nắm tay nhau đứng thành 
vòng tròn, 1 bạn sẽ làm Chuột 1 bạn làm Mèo đứng giữa vòng tròn. Khi cô hô bắt 
đầu thì chuột phải chạy thật nhanh, chạy luồn qua các hang mèo sẽ đuổi bắt chuột.
 Hình ảnh trẻ chơi mèo đuổi chuột trên thảm cỏ
 - Dạy trẻ đọc thuộc lời ca (đối với những trò chơi có lời đồng dao):
 Đây là đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ vừa thực hiện các vận 
động vừa hát hoặc đọc lời đồng dao của trò chơi. Lời của các bài đồng dao thường 
có vần, có nhịp, được lặp đi lặp lại rất dễ nhớ, dễ thuộc phù hợp với lứa tuổi của trẻ. 
Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp 
với tư duy hồn nhiên của trẻ, tạo cho trẻ sự hứng thú khi chơi, chính vì như vậy tôi 
đã dạy trẻ đọc thuộc lời của các trò chơi với hình thức mọi lúc, mọi nơi.
 + Ví dụ: Muốn chơi trò chơi “Chi chi chành chành”, trẻ phải đọc thuộc lời:
 “Chi chi chành chành
 Cái đanh thổi lửa
 Con ngựa chết trương
 Tam vương ngũ đế
 Bắt dế đi tìm
 Ù à ù ập”.
 Các câu dường như chẳng có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi 
không thể tiến hành.