SKKN Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục trong lớp học cho trẻ 3-4 tuổi theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm

 2
trí hợp lý, mang đến cho trẻ sự hấp dẫn, kích thích trẻ vui chơi, tích cực hoạt 
động, tạo cơ hội cho trẻ thực hành, trải nghiệm, giao tiếp gần gũi với bạn bè, với 
cô giáo và những người xung quanh trẻ. 
 2. Cơ sở thực tiễn. 
 Dựa vào cơ sở thực tiễn của trường, của lớp là một giáo viên trực tiếp dạy 
trẻ 3-4 tuổi 
 Trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ tại lớp mình tôi thấy được 
những thuận lợi và khó khăn như sau:
 * Thuận lợi:
 Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm chỉ đạo sát sao trong việc tổ chức 
hoạt động xây dựng môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học theo quan điểm 
lấy trẻ làm trung tâm.
 Nhà trường đã đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, nên cơ sở vật chất khá đầy đủ.
 Lớp có điều kiện thận lợi để xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm.
 Phụ huynh nhiệt tình, thân thiện với cô giáo. Đa số trẻ chăm ngoan, lễ phép 
vâng lời ông bà cha mẹ, cô giáo, và người lớn xung quanh.
 Bản thân là một giáo viên trẻ, năng động, rất tâm huyết và luôn cập nhật 
những phương pháp đổi mới để áp dụng vào công tác giảng dạy của mình.
 Bên cạnh những thuận lợi của lớp, trong quá trình trực tiếp dạy trẻ bản thân 
còn gặp rất nhiều những khó khăn:
 * Khó khăn:
 Về thực tế trong việc giảng dạy trẻ trong trường đa số là giảng dạy theo 
quan điểm lấy trẻ làm trung tâm nhưng bản thân tôi thấy khi hướng dẫn tôi thấy 
mình còn nói nhiều, trẻ ít được nói, được thực hành, trao đổi, sự sáng tạo của trẻ 
còn hạn chế, tiết học còn mang tính gò bó áp đặt, không được thoải mái, trẻ chưa 
thực sự bộc lộ hết khả năng vốn có của mình, mặt khác một phần cũng do đồ 
dùng đồ chơi, môi trường trang trí lớp học còn chưa được phong phú để trẻ hoạt 
động. 
 Nhận thức của trẻ không đồng đều, trẻ ít hợp tác với cô khiến giáo viên gặp 
khó khăn trong quá trình định hướng và tổ chức cho trẻ. 
 Việc phân mảng sắp xếp phân mảng các góc chơi và học chưa phù hợp. 
Cách trang trí còn mang nặng tính hình thức, chưa có tính thực tế nên
không phát huy được tính tích cực của trẻ. 4
tham khảo module 20 trong chương trinh bồi dưỡng thường xuyên về “Phương 
pháp dạy - học tích cực trong giáo dục mầm non” lấy trẻ là trung tâm là phương 
pháp học tập tích cực, khác với phương pháp dạy học truyền thống. Phương 
pháp này giúp tôi biết cách thiết kế và giảng dạy theo phương pháp dạy - học 
tích cực, lấy học sinh làm trung tâm, áp dụng các kỹ năng làm việc theo nhóm, 
kỹ năng đặt câu hỏi, phương pháp đóng vai, tự làm đồ dùng đồ chơi bằng 
nguyên vật liệu sẵn có, sử dụng trò chơi học tập
 Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường nhằm giúp 
trẻ học bằng chơi, chơi bằng học tôi đã nghiên cứu,tìm hiểu và đưa ra một số 
biện pháp "Xây dựng môi trường giáo dục trong lớp học cho trẻ 3-4 tuổi 
theo quan điểm “Lấy trẻ làm trung tâm” để áp dụng vào dạy học tại lớp 
mình.
 3. Các biện pháp thực hiện, kết quả đạt được.
 Xây dựng môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” là một yếu tố quan 
trọng trong việc khuyến khích tính độc lập, tìm tòi, sáng tạo của trẻ, giúp trẻ 
phát triển toàn diện các mặt phát triển. Vì vậy muốn làm tốt điều này tôi đã 
nghiên cứu và đưa ra những giải pháp sau:
 * Biện pháp 1: Chủ động xây dựng kế hoạch trang trí, chuẩn bị đồ dùng 
đồ chơi trong từng chủ đề, tạo sự thân thiện gần gũi đối với trẻ .
 Muốn tạo được môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” cho trẻ hoạt 
động tích cực đầu tiên tôi tiến hành rà soát các tiêu chí “ xây dựng môi trường 
lấy trẻ tung tâm” của lớp. Căn cứ vào kế hoạch năm học của nhà trường và các 
tiêu chí xây dựng môi trường giáo dục theo quan điểm “Lấy trẻ làm trung tâm” 
để tôi xây dựng kế hoạch rõ ràng cho việc trang trí môi trường trong lớp học cho 
từng chủ đề, kế hoạch xây dựng phải được cụ thể hóa từ chương trình của giáo 
dục mầm non, kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu giáo dục, phù hợp với trẻ của 
lớp, với độ tuổi đáp ứng được yêu cầu thực tế của địa phương, của lớp của 
trường để từ đó có sự chuẩn bị về lớp học.
 Môi trường lớp học là vô cùng cần thiết và quan trọng việc sắp xếp môi 
trường trong lớp học thuận tiện khi sử dụng; Phong phú các góc hoạt động; Học 
liệu đa dạng, hấp dẫn, khuyến khích trẻ có thể sử dụng theo nhiều cách sáng tạo 
khác nhau; Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có của địa phương; Có nhiều cơ hội 
cho trẻ lựa chọn học liệu và hoạt động; Kích thích trẻ tư duy, chủ động, tích cực 
như: tìm tòi, khám phá, trải nghiệm, thực hành sáng tạo, hợp tác trò chuyện và 6
 Đối với góc “Mừng sinh nhật bé”. Tôi sử dụng nguyên vật liệu là ống hút, 
giấy màu, vải nỉ. Với ống hút: xếp và dán sát nhau tạo thành những ô vuông để 
dán chữ “Sinh nhật bé yêu”, còn vải vụn cắt thành hình bông hoa, những bông 
hoa được dán xen kẽ với nững ống hút cắt ra tạo thành những bông hoa rất sinh 
động gây hứng thú cho trẻ. Với giấy màu tôi tạo thành những nốt nhạc, kết hợp 
nhiều hoạ tiết khác nhau để trang trí góc sinh nhật cho trẻ thật hấp dẫn, các 
tháng được gắn số và cho trẻ gắn ảnh của mình theo tháng. Như vậy tôi đã làm 
được hình ảnh góc sinh nhật thật dễ thương, vừa hấp dẫn sự chú ý của trẻ, vừa 
tạo sự gần gũi thân thiện cho trẻ.
 Hình ảnh 2
 Tổ chức hoạt động sinh nhật cho bé là một trong những hoạt động không 
thể thiếu được ở mỗi lớp mầm non. Bởi trong hoạt động này không những tạo 
nên mối quan hệ gắn bó, thân thiết giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ mà còn giúp 
trẻ cảm nhận được sự yêu thương của cô giáo, sự quan tâm của bạn bè đối với 
mình. Từ đó tạo dựng được lòng tin đối với trẻ, khiến trẻ không sợ hãi mỗi khi 
đến lớp, ngược lại còn tích cực đến trường. Ngẫu nhiên mái trường đã trở thành 
ngôi nhà thứ hai của trẻ. 8
 Hình ảnh 4
 Đối với trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi nội dung chơi hoạt động góc như một xã hội 
thu nhỏ. Do đó, cách đặt tên góc không còn đặt theo kiểu cũ là “Bé sắm vai gì?” 
nữa mà đặt tên cụ thể theo nội dung trẻ sẽ tham gia chơi đóng vai. Như khi thực 
hiện chủ đề thì góc phân vai được đặt tên là: “Siêu thị mini”. Nhưng sang chủ đề 
“Thế giới thực vật xung quanh bé” thì góc phân vai lại đặt tên là “Cửa hàng tự 
chọn”, “ Bé làm đầu bếp ”.
 Hình ảnh 5 10
 Mỗi đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp với mục đích giáo dục trẻ theo từng chủ 
đề, kích thích trẻ phát triển các lĩnh vực vận động, nhận thức, tình cảm và mối 
quan hệ xã hội. Ngay từ đầu năm tôi đã lên kế hoạch làm đồ dùng, đồ chơi phục 
vụ các góc, không lên một cách chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho từng 
việc làm đồ dùng, đồ chơi: Cụ thể như sau: rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong 
lớp đặc biệt các loại đồ dùng đồ chơi thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định của 
Bộ Giáo dục, tiến hành phân loại: đồ dùng nào phải mua sắm, đồ dùng có thể tự 
làm từ đó có kế hoạch bổ sung từ từ theo từng chủ đề, đồ chơi nào cần thiết hơn 
phải bổ sung trướcđể từ đó có hướng chuẩn bị các nguyên vật liệu cho phù 
hợp.
 Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn vận động sự ủng hộ của các bậc phụ 
huynh để quyên góp một số vật liệu mang tính mở như: thùng cát tông, xốp, đĩa 
video cũ, giấy báo có trong bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng 
xôi, vải vụn, vỏ chấu, vỏ lạc, mùn cưa, vỏ ốc, vỏ ngao, các loại hạt như đậu đen, 
hạt ngô, hạt gấc, hạt hướng dương Tuy nhiên tất cả những nguyên vật liệu này 
sau khi tiếp nhận giáo viên phải vệ sinh sạch sẽ, đảm bảo an toàn về tính mạng, 
không gây độc hại, không sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. 
 Hình ảnh 7 12
 Ngoài ra có thể bố trí một hoặc hai góc chơi ra ngoài như góc thiên nhiên, 
góc khám phá cho trẻ chơi với cát nước ở ngoài hiên trước, tận dụng triệt để các 
khu vực trong và ngoài lớp học để tạo môi trường cho trẻ hoạt động tốt nhất mà 
không bị ảnh hưởng đến các góc chơi khác.
 Hình ảnh 10
 Bên cạnh đó, giáo viên phải thường xuyên chú ý tới các loại đồ dùng của 
trẻ, có nhãn hoặc ký hiệu giúp trẻ tự lấy đồ dùng mà không cần sự giúp đỡ của 
cô, từ đó trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình.
 VD: Khăn mặt, tủ cá nhân, ba lô của trẻ tôi đều dán kí hiệu bằng những 
hình ảnh con vật, bông hoa, quả hoặc hình khối đẹp, sinh động dễ nhớ và hấp 
dẫn trẻ giúp trẻ dễ lấy dễ cất. 
 Hình ảnh 11 14
 Hình ảnh 13
 Thay vì hoạt động trong nhóm lớp quen thuộc đối với trẻ. Ngoài ra môi 
trường ngoài lớp học luôn hấp dẫn với trẻ, khi trẻ được tham gia các hoạt động 
vui chơi giúp trẻ phát triển thể lực rèn luyện các kỹ năng thông qua các hoạt động 
trải nghiệm ngoài trời. Hàng ngày tôi thường tổ chức cho trẻ hoạt động môi 
trường ngoài trời để cho trẻ thực hành trải nghiệm khám phá môi trường xung 
quanh phù hợp với nhu cầu hứng thú của trẻ, trẻ được khám phá những sự vật 
hiện tượng như : Chơi với cát, nước, sỏi, khám phá sự chìm nổi của vật, trải 
nghiệm về cách chăm sóc cây xanh, cây cảnh....