SKKN Một số biện pháp xử lý các tình huống sư phạm trong giao tiếp ở trẻ mẫu giáo bé 3-4 tuổi

 MỤC LỤC
 NỘI DUNG TRANG
A: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1
B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3
I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN. 3
II/ CƠ SỞ THỰC TIỄN 3
1/ Thực trạng 3
2/ Những thuận lợi 3
3/ Khó khăn 4
III/ MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1/ Biện pháp 1: Giúp trẻ đối diện với cảm xúc của mình 4
2/ Biện pháp 2: Giao tiếp giúp khích lệ trẻ hợp tác với chúng ta. 9
3/Biện pháp 3: Giao tiếp giúp khích lệ trẻ tự lập 9
4/ Biện pháp 4: Giải phóng trẻ ra khỏi vai diễn 12
5/ Biện pháp 5: Bẩy biện pháp thay thế việc trừng phạt 14
6/ Biện pháp 6: Học cách khen gợi trẻ 16
Biện pháp 7: Ứng xử với trẻ cần có sự đan xen dung - hòa 18
IV/ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 18
C: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 20
D:TÀI LIỆU THAM KHẢO Bởi dạng giao tiếp này có đặc điểm hợp tác trong hoạt động nhân cách.Sự phát triển 
ham hiểu biết buộc trẻ đặt ra cho mình những câu hỏi ngày càng phức tạp hơn. Trẻ 
giao tiếp với người lớn để trẻ được trả lời hay được đánh giá những suy nghĩ của 
mình.ớ mức độ giao tiếp ngoài tình huống trẻ nhu cầu tôn trọng người lớn, xuất hiện 
những tình cảm cao cấp trong mối quan hệ với trẻ. Trẻ sợ hãi, thiếu tự tin khi bị người 
khác chê cười. Vì vậy nhất thiết người lớn phải quan tâm nghiêm túc đến những câu 
hỏi của trẻ, xử lý các tình huống gioa tiếp dựa trên đặc điểm tình cảm và nhận thức 
của trẻ để duy trì tính ham hiểu biết cho trẻ.
 ớ trường mầm non, giao tiếp giữa cô và trẻ quyết định thành công hay thất bại 
ở các hoạt động giáo dục.Nhưng hầu hết mọi người kể cả giáo viên mầm non những 
người được đào tạo và có trình độ chuyên môn vẫn đang áp dụng cách dạy trẻ theo 
phương pháp co truyền.Người lớn giải quyết vấn đề với trẻ dựa vào tình cảm và nhận 
thức của người lớn chứ không đứng trên tình cảm và nhận thức của trẻ. Vì vậy trẻ 
tiếp thu một cách thụ động và có phần nào bị áp đặt dẫn đến kết quả giáo dục chưa 
đạt hiệu quả cao. Số trẻ biết giao tiếp: như bộc lộ cảm xúc của bản thân;biết lắng 
nghe người khác nói, chia sẻ cảm xúc với bạn bè;tích cực hợp tác với cô và bạn, trẻ 
hiểu các quy tắc trong xã hội vẫn còn hạn chế. Xuất phát từ thực tế đó, tôi mạnh dạn 
đưa ra đề tài sáng kiến kinh nghiệm" Một số biện pháp xử lý các tình huống sư 
phạm trong hoạt động giao tiếp ở trẻ mẫu giáo bé
(3 -4 tuổi)".Đây là những kinh nghiệm nhỏ từ thực tế, từ sách báo, từ tư liệu trên 
internet mà tôi đã cóp nhặt. Sau khi áp dụng tại lớp, tôi thấy thực sự hiệu quả. Mong 
rằng đề tài này của tôi được các bạn biết đến và áp dụng linh hoạt trong việc giao tiếp 
ứng xử với trẻ để đạt hiệu quả giao tiếp cao nhất.
 2/20 - Có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy lớp mẫu giáo bé được tiếp xúc, nắm được 
tâm sinh lý của trẻ và những xu hướng phát triển của trẻ.
3. Khó khăn
- Một số trẻ giao tiếp với cô và bạn còn hạn chế và đến lớp nên chưa có nề nếp.
- Giáo viên giao tiếp với trẻ còn ảnh hưởng lối cũ dựa trên suy nghĩ và nhận thức 
của mình chưa dựa vào tình cảm và đặc điểm nhận thức của trẻ.
- Đây là nội dung giáo dục còn khá mới mẻ trong chương trình giáo dục cho trẻ 
mầm non. Vì vậy còn ít tài liệu để tham khảo tìm hiểu.
- Việc tổ chức các hoạt động tập thể, trò chơi nhằm hình thành rèn luyện kỹ năng 
giao tiếp cho trẻ còn khó khăn.
- Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi 
điện tử...
- Nhiều phụ huynh chưa hiểu và quan tâm đến hoạt động giao tiếp của trẻ.
III. Một số biện pháp xử lý tình huống trong hoạt động giao tiếp ở trẻ Biện 
pháp 1. Giúp trẻ đối diện với cảm xúc của mình
1.1Chuyên tâm lắng nghe.
 Thạch Gia Bảo, một bạn trai của lớp tôi, mẫu giáo bé 3- 4 tuổi. Tôi nhớ hồi mới 
đến lớp cháu là một đứa trẻ rất hồn nhiên, hay đùa cười cùng cô và các bạn. Nhưng 
dạo này con trầm tính ít nói hơn hẳn.Trong giờ học cháu không tập chung, có khi cô 
hỏi con ngạc nhiên không biết cô vừa hỏi gì. Một hôm vào tiết tạo hình với đề tài 
"Tô màu bức tranh gia đình bé".Nếu như bình thường Gia Bảo sẽ tô rất nhanh và 
thưa cô con xong rồi ạ! Cô cho con mang tranh lên treo nhé! Tôi để ý hôm đó khác 
hẳn Bảo tô rất lâu và mãi vẫn chưa hoàn thiện xong bức tranh. Cả lớp mang bài lên 
treo để cô nhận xét.Chỉ còn Bảo vẫn ngồi ở bàn.
- Tôi lại gần hỏi con "Sao hôm nay con tô lâu vậy con".Nghe tôi hỏi "Bảo” òa lên 
khóc cô ơi con không biết tô thế nào ạ!"
- Con không biết tô thì cô sẽ hướng dẫn sao phải khóc!
- Cô cháu mình sẽ tô tóc cho Bố trước, sau đó tô quần áo, rồi đến mặt của Bố. Khi 
tô đến mặt của Bố lại dừng không tô và khóc.
- Sao con lại khóc?
Cô ơi! Cô ơi! Sao con? Hôm qua con không được về với bố!
- Thế à !
- Bố ở nhà ông nội. Con ngủ với mẹ ở nhà bà Ngoại, Con nhớ bố!
 Ôi! cảm xúc của một đứa trẻ lên 3. Tôi trợn tròn mắt ngạc nhiên và không nói gì 
thêm,chỉ lắng nghe.Thấy vậy, cô giáo bên cạnh cũng quay sang định hỏi xem có 
chuyện gì xảy ra với cháu nhưng tôi kịp thời ra hiệu cho cô giáo đó giữ yên lặng, 
chúng tôi cùng lắng nghe.
- Mẹ bảo không về nhà ông nội!, chỉ ở nhà bà ngoại không về vpwis bố nhưng con 
 4/20 Giáo viên chỉ nên nói ra nhu cầu và mong muốn của mình, không đánh giá, xúc 
phạm trẻ.
1.2 Nói ra cảm xúc của trẻ
 Người lớn nói ra cảm xúc của trẻ đúng lúc làm cho trẻ thấy mình được đồng cảm 
và thỏa mãn tâm lý.
 Chúng ta cùng xem hai cách xử lý của một tình huống sau:
Cách 1: Xử lý theo phương pháp thông thường, dựa trên tình cảm và nhận thức của 
người lớn:
 Buổi sáng hôm thứ năm tại khoảng sân trước cửa lớp tôi có một phụ huynh lớp 
đưa con đến lớp và mua cho con mang theo một quả bóng bay rất đẹp. Đột nhiên, 
đứa trẻ bị tuột tay và quả bóng bay lên trời mất. Đứa trẻ đứng tiếc ngan ngơ và mách 
mẹ:
 - Mẹ ơi quả bóng bay lên trời mất rồi!
 - Giời ạ! Cầm thế nào thế! Thôi mất rồi thì thôi, mai mẹ mua cho quả khác.
 - Không, con thích quả này cơ,mẹ lấy bóng cho con, hu hu...
 - Bay rồi làm sao mà lấy được! Đã bảo mai mẹ mua cho rồi mà không nghe, đánh 
cho một trận bây giờ đấy!
 - Không, con thích quả bóng đấy cơ, hu hu...( khóc to hơn)
 Bà mẹ bất lực, bảo mãi đứa con không nghe, nó cũng không chịu vào lớp.
 Đấy là cách xử lý tình huống thường thấy trong cuộc sống hàng ngày. Chúng ta 
thì cứ giải thích lôgic còn trẻ chẳng muốn nghe gì hết,dù mẹ nói gì, dù sự thực là 
gì,câu chốt của vấn đề vẫn là " Con muốn có quả bóng ấy"!
 Cách 2: Xử lý tình huống dựa trên tình cảm và nhận thức của trẻ: Nói ra cảm xúc 
của trẻ.
Cũng tình huống gần như vậy, trường tôi có to chức "Ngày hội đến trường cho bé"
- Tuệ Tâm là cháu của tôi học ở lớp bên cạnh. Cháu được cô giáo cho cầm chùm 
bóng để lên biểu diễn. Không may quả bóng cũng bay lên trời(bắt đầu khóc la kêu 
khủng khiếp...) Cô Oanh cũng dỗ tương tự như bà mẹ trên. Nhưng vẫn không hiệu 
quả. May quá lúc đó tôi đi qua
 - Chắc con buồn lắm hả?
 - Vâng, con buồn lắm ý cô ạ! ( Con vừa khóc vừa nói còn tôi và cô Quỳnh nhìn 
nhau cười ngạc nhiên)
- Ừ....
 - ( Mếu máo đòi bóng tiếp...)
 - Cô ước gì có thể lấy cho con quả bóng đó!
- Cô bay lên để lấy à cô?( nín khóc và ngạc nhiên hỏi, tôi ra hiệu cho cô Oanh 
không được.. Vì bây giờ mà cười thì hỏng việc ngay,nó nghĩ là nó bị chế nhạo)
 - Ừ.?.
 6/20 xử, xử lý các tình huống trên trẻ theo quan điểm mới nhất mà tôi vừa được tiếp cận. 
Đó chính là việc dựa vào cảm xúc của trẻ, lắng nghe nói và giải quyết tình huống dựa 
trên sự chia sẻ cảm xúc. Tuy nhiên, nếu không phân biệt được khi nào cần chia sẻ, 
khi nào cần nghiêm khắc thì sẽ lại vô tình làm hỏng trẻ. Thế nên, mọi cảm xúc của 
trẻ đều được đón nhận nhưng một vài hành vi cần được hạn chế.
 Hình ảnh 1: Dựa vào cảm xúc của trẻ.
 Trong một buổi chiều, sau đánh thức trẻ dạy để tôi nói với cả lớp"Các con ơi! 
sáng nay bạn Nam đến lớp không đi tất và mặc rất ít áo.Vậy nên,trong giờ ngủ hôm 
nay cô thấy bạn Nam ho nhiều lắm. Cả buổi trưa hôm nay bạn không ngủ được chút 
nào cả vì ho.Dạo này thời tiết lạnh lắm các con phải mặc áo ấm và đi tất để không bị 
ho nhiều như bạn Nam nhé! Tôi mới nói đến từ"ho" Ngay lập tức, " dàn đồng ca ho" 
xuất hiện cùng với những tiếng cười khoái trí. Tôi nhắc, " Thôi"! mà vẫn chưa hết 
hẳn tiếng ho. Sau đó tôi cáu lên và quát: " Các con có thôi đi không"Các con thích bị 
ho à? Lúc ấy bọn trẻ mới dừng hẳn nhưng vẫn vài đứa cười nhỏ với nhau. Tình huống 
đó, lúc này nghĩ lại tôi thấy mình xử lý thật tệ! Các cháu nhỏ hơn,mình lớn hơn nên 
sợ mình mà" thôi, chứ không phải mà bị thuyết phục mà "thôi".
 Với cách giải quyết mới, tôi đã áp dụng thành công lại vừa ngắn gọn là: Bạn cứ 
cho trẻ ho theo nốt phần đó. Hãy dừng lại vài dây để có khoảng trống cho chúng lắng 
nghe. Rồi nghiêm túc nhắc nhở:
 - Được rồi, cô biết là các con nhớ lời cô dặn.Nhưng thi nhau ho như thế lại là 
không ngoan, bạn bị ốm nên bạn mới ho chứ các con không ốm thì không nên giả vờ 
ho như vậy.
 Đừng nói quá nhiều. Chỉ dừng lại ở đó thôi là trẻ đủ hiểu chúng ta định nói gì 
và chúng đã làm gì sai.
 Biện pháp 2.Giao tiếp giúp khích lệ trẻ hợp tác với chúng ta.
2.1. Mô tả
 Mô tả sự việc bạn thấy hoặc vấn đề bạn biết cho trẻ hiểu. Vì khi người lớn mô 
tả một vấn đề cũng là cho trẻ biết nên làm cái gì!
 Hình ảnh 2: Cửa chưa đóng kìa con.
 Phản tác dụng Mô tả
 1. Con vô ý tứ quá! Đi ra đi vào phải đóng 
 cửa lại chứ. Trời lạnh thế này mà cấm có nhớ! 1. Cửa chưa đóng kìa con
 2. Lại làm đo bàn ra rồi. Biết ngay mà! 
 Nghịch như giặc, không lúc nào chịu yên 2. Bàn đổ rồi kìa!
 chân tay. Con ngồi im một lúc cho cô nhờ!
 8/20