SKKN Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non

 3 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 24
 3.1 Kết luận. 24
 3.2 Kiến nghị. 24
 4 TÀI LIỆU THAM KHẢO. 26
 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1.1. Lý do chọn đề tài
 Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:
 “ Vì lợi ích mười năm trồng cây.
 Vì lợi ích trăm năm trồng người”.
 Thấm nhuần lời dạy của Bác, cấp học mầm non luôn xác định nhiệm vụ quan 
trọng nhất trong sự nghiệp trồng người là phải chăm sóc, giáo dục trẻ ngay từ nhỏ 
để hình thành và phát triển nhân cách trẻ một cách toàn diện. Như chúng ta đều 
biết, giai đoạn 0 - 6 tuổi là giai đoạn “Vàng” phát triển của trẻ mầm non. Do vậy, 
chúng ta cần có những biện pháp giáo dục tích cực để phát huy hết khả năng tiềm 
tàng của trẻ, trang bị cho trẻ những tri thức khoa học và nhân cách toàn diện để 
theo kịp thời đại. Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá 
khoa học là không thể thiếu, có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như là: 
Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực... Khám phá khoa học là phương tiện 
để giao tiếp và làm quen với môi trường xung quanh, môi trường xã hội để giao 
lưu và bày tỏ nguyện vọng của mình và đồng thời là công cụ của tư duy. Khi nói 
đến trẻ mầm non không ai không biết trẻ ở lứa tuổi này rất thích tìm hiểu, khám 
phá thế giới xung quanh bởi thế giới xung quanh thật bao la rộng lớn, có rất nhiều 
điều mới hấp dẫn, và còn có bao điều lạ lẫm khó hiểu, trẻ tò mò muốn biết, muốn 
được khám phá. 
 Hoạt động khám phá khoa học mang lại nguồn biểu tượng vô cùng phong phú, 
đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ, từ môi trường tự nhiên (cỏ cây, hoa lá, 
chim muông...) vì thế trẻ luôn có niềm khao khát khám phá, tìm hiểu về chúng. Khám + Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động khám phá cho 
 trẻ 3 - 4 tuổi trong trường mầm non hiện nay.
 1.5. Phương pháp nghiên cứu.
 Qua thực tế giảng dạy và làm đề tài bản thân đã sử dụng một số phương 
pháp sau:
 - Phương pháp quan sát và đàm thoại.
 - Phương pháp ghi chép, tổng hợp.
 - Phương pháp trực quan.
 - Phương pháp thực hành.
 - Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
 - Phương pháp động viên trẻ kịp thời.
 - Trong khi nghiên cứu đề tài tôi luôn sử dụng lồng ghép và linh hoạt các biện 
pháp để đạt kết quả tốt.
 2. NỘI DUNG 
 2.1. Cơ sở lý luận 
 Trẻ 3 - 4 tuổi là giai đoạn trẻ đang ở những bước phát triển mạnh về nhận 
thức, tư duy, ngôn ngữ, tình cảm. Ở tuổi mầm non trẻ rất thích tìm hiểu, khám phá 
thế giới xung quanh bởi thế giới xung có bao điều hấp dẫn. Hoạt động khám phá là 
phương tiện để trẻ giao tiếp và làm quen với thế giới xung quanh, để giao lưu và 
bày tỏ nguyện vọng của mình hình thành và nhận thức sự vật hiện tượng xung 
quanh. Thông qua hoạt động khám phá khoa học trẻ được lĩnh hội tiếp thu kiến 
thức về thế giới xung quanh trẻ. Từ đó giúp trẻ có thái độ ứng xử đúng đắn với 
thiên nhiên, với xã hội.
 Giáo viên mầm non có vai trò quan trọng giúp trẻ tiếp thu lĩnh hội kiến thức 
một cách đơn giản mà hiệu quả phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý trẻ, giáo dục trẻ 
theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động. Bằng những thí nghiệm 
đơn giản giáo viên có thể sử dụng vào trong các hoạt động khám phá khoa học để - Một số phụ huynh chưa coi trọng bậc học mầm non vì nghĩ trẻ mẫu giáo bé 
chỉ chơi chứ chưa học gì, đặc biệt có những phụ huynh còn nói trẻ mầm non thì 
khám phá cái gì? Nên đưa con đi học chưa chuyên cần, chưa coi trọng việc học của 
trẻ. Vì vậy việc rèn nề nếp của trẻ cũng gặp khó khăn.
 - Nhiều trẻ chưa học qua nhà trẻ, trẻ mới bắt đầu đi học nên chưa có nề nếp 
học tập.
 - Giáo viên còn ngại tổ chức những thí nghiệm cho trẻ trực tiếp khám phá. 
Việc tổ chức thí nghiệm đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt, sáng tạo và có kinh 
nghiệm tổ chức.
 - Mức độ khó hay dễ của các thí nghiệm không giống nhau. Có những thí 
nghiệm đối với trẻ có thể phát hiện được ngay nhưng có những thí nghiệm đòi hỏi 
trẻ phải tư duy.
 - Thời gian có thể tổ chức cho trẻ thí nghiệm rất hạn hẹp có thể là vào hoạt 
động ngoài trời, có thể là vào cả một hoạt động vì vậy mà giáo viên phải sắp xếp 
giờ hoạt động cho phù hợp. 
 -Trong lớp còn nhiều trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin không dám tham gia 
vào các các hoạt động của lớp.
 * Kết quả khảo sát đầu năm.
 Ngay từ đầu năm học khi học sinh đã ổn định, tôi khảo sát học sinh chuyên đề 
để nắm bắt tình hình phát triển của trẻ trong lớp 3 - 4 tuổi. Kết quả thu được như 
sau: 
 Trước khi
 thực hiện
 STT Nội dung
 Tỉ lệ
 Số trẻ đạt
 % Chủ đề: Động vật, Thực vật, Hiện tượng tự nhiên tìm hiểu về con vật nuôi 
trong gia đình, tìm hiểu con vật nào tôi cho trẻ quan sát con vật đó, sau đó tôi gợi 
mở cho trẻ nói lên hiểu biết của mình về con vật đó. Cuối cùng cô khái quát lại về 
đặc điểm, cấu tạo, màu sắc hình dáng, ích lợi của con vật đó. Khi tìm hiểu về cây 
tôi cho trẻ tự gieo trồng cây và chăm sóc, cho trẻ tự tìm hiểu đúng cây mà mình đã 
trồng, trẻ sẽ thích thú hơn. Cho trẻ khám phá một số hiện tượng tự nhiên tôi tiến 
hành một số thí nghiệm đơn giản: sự bay hơi ngưng tụ của nước, ánh sáng đối với 
cây
 Khi cho trẻ khám phá các phương tiện giao thông tôi cho trẻ tìm hiểu về các 
loại phương tiện giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường hàng không, 
cô có thể cho trẻ làm kèn để giả làm tiếng kêu của các phương giao thông như: tàu 
hỏa, ô tô....
 Tóm lại việc xây dựng nội dung hoạt động khám phá hấp dẫn trẻ sẽ hứng thú 
tham gia hoạt động từ đó sẽ kích thích được trí tưởng tượng, tìm tòi và tò mò khám 
phá về thế giới xung quanh của trẻ.
 2.3.2. Giải pháp 2: Tạo môi trường cho trẻ hoạt động khám phá
 Môi trường hoạt động của trẻ là sự tổng hợp các mối quan hệ giữa môi trường 
thiên nhiên và môi trường xã hội. Môi trường hoạt động tạo cho trẻ cái nhìn toàn 
diện về thế giới xung quanh. Nó đem lại cho trẻ những tri thức tiền khoa học và trẻ 
đem những hiểu biết tích cực của mình tác động lại môi trường hoạt động. Từ đó 
mối quan hệ giữa con người và môi trường được hình thành từ thuở mẫu giáo.
 Do vậy, tạo môi trường hoạt động tốt là nhằm tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi khám 
phá trải nghiệm củng cố những kiến thức đã lĩnh hội được trên tiết học, phát huy 
khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Ngoài ra còn giúp trẻ giảm bớt căng thẳng mệt 
mỏi trong quá trình học tập và cung cấp nhiều vốn kinh nghiệm trong cuộc sống 
cũng như ý thức tự lao động phục vụ. Tạo môi trường hoạt động cho trẻ khám phá 
còn hình thành ở trẻ những tình cảm đẹp đẽ tình yêu thương đối với trường lớp, cô Chúng ta đã biết tư duy của trẻ mầm non là thao tác với đồ vật, đồ chơi, vậy 
khi chơi ta phải có phương tiện chơi kèm theo đó chính là những đồ dùng, đồ chơi, 
nguyên học liệu phục vụ cho trò chơi mà trẻ chơi. Nếu thiếu đồ chơi, nguyên học 
liệu đó trẻ không thể thao tác được với vai chơi và tạo ra được sản phẩm trong quá 
trình chơi đó. Vì vậy đồ chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích sự 
hứng thú và tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung 
quanh ở trẻ bấy nhiêu. Thông qua đồ chơi ở giờ hoạt động khám phá giúp trẻ rèn 
luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh,  nhằm giúp trẻ khắc sâu 
kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn 
diện.
 Với hoạt động khám phá khoa học không yêu cầu nhiều đồ dùng cầu kỳ như 
các môn học khác, môn khám phá khoa học lại cần chủ yếu là những nguyên liệu 
sẵn có, dễ kiếm và rẻ tiền như: vỏ hộp, vỏ chai nhựa, khay, túi ni lon, bọt biển, sỏi, 
đá, cát, các loại hạtVì vậy khi giáo viên vận động phụ huynh và học sinh gom 
góp thêm phế liệu để phục vụ môn học được phụ huynh rất nhiệt tình hưởng ứng 
và ủng hộ cho lớp để các cháu chơi và hoạt động. Cô giáo và trẻ cùng nhau sửa và 
cắt dán trang trí thêm, thế là cô và cháu đã có cả một “Kho tàng” vật dụng vui mắt 
phục vụ cho các bài học một cách hiệu quả.
 2.3.3. Giải pháp 3: Cho trẻ tham gia trải nghiệm thực tế.
 Trong xã hội hiện đại khoa học đã có những bước tiến quan trọng vì vậy đối với 
trẻ việc trang bị cho tương lai hành trang kiến thức về thế giới xung quanh là rất cần 
thiết. Với trẻ mầm non thì trang bị những điều đơn giản, từ dễ đến khó, từ những sự 
vật xung quanh mà người lớn tưởng chừng là rất đơn giản ai cũng biết nhưng điều đó 
với trẻ nó lại là một điều thật kì diệu. Những thí nghiệm đơn giản, dễ tiến hành lại là 
những bài học cho trẻ dễ tiếp thu về thế giới xung quanh, từng bước đơn giản như thế 
trẻ sẽ khám phá được những bí ẩn xung quanh cuộc sống của trẻ. Dưới đây là một số 
thí nghiệm mà tôi và trẻ đã thực hiện tại lớp.