SKKN Một số kinh nghiệm giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen với Âm nhạc qua các bài hát dân ca

 dựng cho một vài trẻ biểu diễn trong chương trình lễ hội, chứ chưa áp dụng rộng cho 
mọi cháu.
 Tuổi thơ của những thầy cô giáo chúng ta đã trải qua đầy êm đềm bên những 
đêm trăng, những đồng ruộng, cùng nhau đọc vè, đọc đồng dao, hát dân ca, còn trẻ 
của ngày nay dường như “tuổi thơ của trẻ đang bị đánh cắp”. Đó là điều đã làm tôi 
trăn trở. Vì vậy trong chương trình giảng dạy của mình tôi đã cố gắn lựa chọn, lồng 
ghép một số bài dân ca phù hợp với trẻ. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Một số kinh 
nghiÖm giúp trẻ 3 - 4 tuæi lµm quen víi âm nhạc qua các bài hát dân ca”
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Trẻ 3-4 tuổi lớp Mẫu giáo Bé C1 t¹i trường Mầm non Tràng An
 4. Phương pháp nghiên cứu
 Để giúp trẻ học tốt môn tạo hình, tôi đã lựa chọn phương pháp nghiên cứu 
như:
 - Phương pháp điều tra.
 - Phương pháp quan sát.
 - Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan.
 - Phương pháp thực nghiÖm.
 5. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
 Đề tài được nghiên cứu từ tháng 9 năm 2019 đến hết tháng 5 năm 2020.
 2/10 - Được sự quan tâm, giúp đỡ của ban giám hiệu về mọi mặt.
 - Phụ huynh học sinh quan tâm, kết hợp cùng giáo viên chủ nhiệm trong việc 
chăm sóc giáo dục trẻ, ủng hộ đồ dùng đã qua sử dụng để trẻ làm đồ chơi
 - Các cháu đều khỏe mạnh, nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thích tham gia các hoạt 
động giáo dục âm nhạc.
 - Có trang thiết bị phục như: Đầu đĩa, tivi, đài caset
 - Có trang phục, đạo cụ, nhạc cụ.
 2.2. Khó khăn. 
 - “Cảm thụ âm nhạc qua các bài hát dân ca” với hy vọng trẻ sẽ được phát triển 
toàn diện, hình thành cho trẻ những yếu tố nhân cách của một con người Việt Nam. 
Đó là việc làm không dễ, do môi trường mà tôi giảng dạy.
 - Một số phụ huynh bận công việc ít quan tâm chăm lo, không cùng trẻ tạo ra 
những sản phẩm tạo hình đơn giản
 - Các bài hát dân ca thường mang tính chất vùng miền, không phù hợp với 
chất giọng ở tất cả tỉnh khác.
 - Những bài hát dân ca có trong chương trình chủ yếu là hát cho trẻ nghe, có 
rất ít bài dạy cho cháu hát.
 3. Các biện pháp 
 3.1. Thay đổi đồ dùng, dụng cụ, hình thức giờ học âm nhạc áp dụng 
phương pháp mới tạo hứng thú cho trẻ.
 Với từng yêu cầu của chủ điểm, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình 
và đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo bé mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh 
trẻ. Lớp đẹp, bố cục hợp lý, màu sắc hài hòa nhưng không kém phần bắt mắt sẽ kích 
thích giác quan của trẻ tạo hứng thú cho trẻ vào lớp, khiến tinh thần của trẻ phấn 
chấn, trẻ thích hoạt động và có ham muốn tạo ra sản phẩm tạo hình đẹp giống cô.
 Với môi trường trong lớp, để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường vẽ, thiết kế các 
hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên góc gần gũi với 
trẻ.
 Các góc hoạt động như: Góc văn học tôi lấy tên: “Vườn cổ tích”, tôi trang trí 
bằng những màu nổi bật, khung cảnh lâu đài kết hợp với rối dẹt. Góc âm nhạc tôi lấy 
tên: “ Sân chơi Đồ Rê Mí ”, góc âm nhạc của bé có những nốt nhạc , hình ảnh các 
con vật gần gũi với trẻ t¹o cho trÎ mét kh«ng gian yªu thÝch. 
 Để gây hứng thú cho trẻ ở góc âm nhạc tôi chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ âm 
nhạc phù hợp và phong phú về chủng loại để trẻ hoạt động . Đồ dùng âm nhạc dễ sử 
dụng khi tham gia hoạt động âm nhạc.
 4/10 tiếng hót vang trong rừng cho thấy khung cảnh thanh bình và yên ả. Trẻ biết về khỉ, 
về vùng đất gọi là đảo khỉ nơi mà có khỉ và con người 
 3.3. Giúp trẻ hiểu được nội dung, ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca 
giúp vốn từ của trẻ thêm phong phú.
 Trẻ có thể biết được các bài hát cô dạy nhưng điều quan trọng là giáo viên phải 
giúp trẻ hiểu được nội dung của những bài hát đó, hiểu được những từ trong các bài 
hát của các vùng miền khác, đặc biệt là trong dân ca Việt Nam thường hay có những 
tiếng đệm ở giữa hoặc cuối câu để mở rộng khuôn khổ câu: ối a, chi rứa, í a, ơ, i, u
 Ví dụ: 
 - Với bài “Cái Bống” cô phải nói cho trẻ biết đây là bài dân ca Bắc bộ, bài hát 
tiêu biểu cho việc làm đẹp của con người. Bài hát miêu tả Cái Bống giúp mẹ với 
những việc làm rất khéo léo “Khéo sẩy khéo sàng” và giúp mẹ gánh gồng để chạy 
một cơn mưa. Giáo viên phải giải thích những từ có trong bài hát, “Bống” tên riêng 
của một cô bé người miền Bắc, ở miền Bắc người ta hay dùng từ để gọi trước tên 
riêng là “cái”. “Khéo sẩy khéo sàng” là động tác sàng lúa, Bống dùng một cái sàng 
xoay tròn để những hạt lúa lép rơi ra ngoài. Bài hát ca ngợi tấm lòng hiếu thảo 
của Bống, tuy nhỏ nhưng bống đã có thể giúp mẹ làm những việc đơn giản. Qua đó 
giáo viên giáo dục trẻ tình cảm gia đình, là con phải biết yêu thương kính trọng ông 
bà, cha, mẹ.
 - Với bài “Cò lả” hoặc “Inh lả ơi”, “Inh lả ơi” là lời mời gọi các bạn dân tộc 
Thái, bài hát ca ngợi cảnh núi rừng Tây Nguyên xinh đẹp, ca ngợi mùa xuân đất nước 
muôn hoa tươi đẹp. Qua bài hát trẻ sẽ biết thêm về một vùng đất Tây Nguyên của 
Việt nam, đó là nơi muôn hoa khoe sắc 
t­¬i mµu. C¸c b¹n nhá ë ®ã cßn th©n thiÖn, dª mÕn.
 Bài “Cò lả” lại là một cảnh đẹp khác của đất nước Việt Nam, là một vùng đồng 
bằng Bắc bộ trù phú với những cánh đồng cò bay thẳng cánh. Nơi đó có những con 
người chịu thương chịu khó mà ai đi qua cũng sẽ nhớ. 
 Khi tiếp xúc với các bài dân ca vốn từ của trẻ tăng rõ rệt, trẻ biết được thêm 
cả từ của các vùng miền khác, điều đó giúp cho trẻ dễ dàng làm quen văn học.
 3.4. Dạy dân ca mọi lúc mọi nơi
 Dạy mọi lúc mọi nơi là không phải lúc nào cũng bắt trẻ hát, múa dân ca, như 
vậy dễ gây nhàm chán. Do đó, giáo viên cần phải linh hoạt áp dụng vào các hoạt 
động trong ngày của trẻ. Hoặc có thể lồng ghép vào các môn học khác: Làm quen 
văn học, làm quen toán, làm quen môi trường, tạo hình.
 Ví dụ:
 6/10 3.6. Kết hợp với phụ huynh tổ chức các hoạt động “Lễ hội” ở trường 
 Giáo viên cần tuyên truyền cho phụ huynh biết lợi ích khi mang dân ca đến 
gần hơn với trẻ. Để từ đó phụ huynh có thể phối hợp cùng giáo viên dạy dân ca cho 
trẻ ở nhà hát ru hoặc hát dân ca cho trẻ nghe vào mỗi tối, nếu có điều kiện phụ huynh 
có thể mua băng đĩa có các bài dân ca cho trẻ xem. 
 Qua góc tuyên truyền của lớp, tôi đã dành một mảng rộng để đưa những hình 
ảnh, những hoạt động của trẻ về các hoạt động âm nhạc ở lớp, ở trường như: Hát, 
múa, biểu diễn... Qua những bức ảnh đó, phụ huynh thấy được các hoạt động của con 
mình ở lớp, ở trường... Từ đó tuyên truyền cho phụ huynh biết lợi ích khi trẻ tiếp xúc 
với dân ca. Từ đó phụ huynh có thể phối kết hợp cùng cô dạy dân ca cho trẻ ở nhà, 
cho trẻ xem băng đĩa có các bài dân ca hoặc hát dân ca cho trẻ nghe vào mỗi tối trước 
khi đi ngủ. Với những bài dân ca mà trẻ đã được nghe, được xem thì khi đến lớp, khi 
cô dạy hát sẽ gây được hứng thú cho trẻ, trẻ sẽ hát hay hơn, múa đẹp hơn.
 Các dịp lễ hội mà nhà trường tổ chức là cơ hội để trẻ được biểu diễn cho các 
bạn xem. Khi xây dựng một tiết mục biểu diễn chúng tôi cố gắng lựa chọn các bài 
dân ca có nội dung hay, ý nghĩa cùng với phần nhạc sôi nổi tạo sự hứng thú cho trẻ 
như: Kéo cưa lừa xẻ, Dềnh dềnh dàng dàng, ...Chúng tôi đã cùng phụ huynh chuẩn 
bị trang phục đạo cụ cho trẻ. Đây cũng là dịp để gia đình và nhà trường thể hiện sự 
quan tâm đối với trẻ, mang đến cho trẻ tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng và đầy ắp tiếng 
cười.
 Việc tuyên truyền tốt với phụ huynh đã tạo thuận lợi rất lớn cho chúng tôi, 
giúp phụ huynh hiểu và thông cảm với những vất vả và khó khăn của cô giáo từ đó 
có những ủng hộ và đóng góp không nhỏ cho trường lớp của con em mình.
 4. Kết quả
 Với kinh nghiệm của bản thân và những kiến thức được trang bị trong quá 
trình công tác tôi đã áp dụng những biện pháp trên vào quá trình giúp trẻ học tốt môn 
giáo dục âm nhạc. Tuy chỉ là những biện pháp có được từ bản thân, dựa vào tìn hình 
thực tế trẻ ở lớp tôi nhận thấy trẻ có nhiều chuyển biến rõ rệt:
 a. Đối với trẻ: 
 Tỉ lệ trẻ đạt yêu cầu về các tiêu chí tăng rõ rệt. Điều này thể hiện rõ ràng qua 
minh chứng bảng khảo sát đánh giá trẻ đầu năm và cuối năm. (Phần minh chứng) 
Quá trình làm quen với các làn điệu dân ca thông qua các bài học đã tạo ra động cơ 
học tập tốt hơn, giúp học sinh tập trung chú ý cao và việc nắm kiến thức mới trở nên 
dễ dàng hơn, sâu sắc hơn, được thể hiện cụ thể trong bảng số liệu khảo sát. 
 - Trẻ đặc biệt thích thú và say mê hát các bài dân ca đơn giản, trẻ biết lắng 
nghe giai điệu bài hát phức tạp với các hình thức khác nhau.
 8/10 thế hệ đã giữ gìn nâng niu. Đó là những trò chơi dân gian, những bài hát dân ca, 
nhiều điệu hò, điệu lý..
 Ngày nay, giới trẻ đang dần bị ảnh hưởng của văn hóa phương Tây. Lỗi không 
phải ở trẻ mà ở những người lớn chúng ta. Chúng ta đã cho trẻ biết gì về văn hóa dân 
tộc? Đừng cho trẻ biết qua loa mà hãy để trẻ cảm nhận và thấu hiểu. Đó là lý do tại 
sao tôi “Mang dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo”.
 2. Bài học kinh nghiệm:
 Sau khi thực hiện đề tài này, tôi rút ra được một vài kinh nghiệm như sau:
 - Giáo viên phải nắm vững phương pháp từng bộ môn âm nhạc, từng hoạt động 
một ngày của trẻ, nắm được đặc điểm tâm sinh lý trẻ để đưa các nội dung vào các 
hoạt động một cách hợp lý và linh hoạt, hiệu quả.
 - Bản thân giáo viên phải chịu khó học hỏi, kiên trì, tìm tòi cắt ghép nhạc trên 
các phần mềm tạo trò chơi, thay đổi hình thức học phù hợp với độ tuổi của trẻ.
 - Giáo viên cần phải tạo ra nhiều cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt 
động theo nhu cầu của trẻ.
 3. Đề xuất và khuy￿n nghị
 - Đề xuất ý kiến với ban giám hiệu nhà trường đầu tư thêm trang phục biểu 
diễn, dụng cụ âm nhạc để giờ hoạt động âm nhạc thêm sinh động.
 - Kính mong Phòng giáo dục tổ chức nhiều lớp tập huấn về cho trẻ làm quen 
với dân ca hơn nữa để giáo viên được nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, biết 
chọn bài phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
 Trên đây là một số kinh nghiệm về tổ chức tốt các hoạt động giáo dục âm nhạc 
cho trẻ 3- 4 tuổi làm quen với các làn điệu dân ca mà tôi đã và đang thực hiện ở 
trường lớp mình. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các vị 
lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp để tôi học hỏi, tiếp thu được thiêm nhiều cái hay, cái 
đẹp của nghệ thuật giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo. 
 T«i xin chân thành cảm ơn!
 10/10