SKKN Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo 3-4 tuổi

 Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, 
mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương, đất nước. Ngày nay, các 
em ở một xã hội công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng 
là một thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen và chơi những trò chơi dân 
gian của thiếu nhi ngày trước - đang ngày càng bị mai một và quên lãng, không chỉ có ở các 
thành phố mà còn ở cả các vùng quê. 
Ở lứa tuổi mẫu giáo, đặc biệt là đối với trẻ 3-4 tuổi vui chơi là hoạt động chủ đạo.Thông qua 
hoạt động vui chơi, trẻ phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát 
triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Chính vì vậy, giáo viên cần tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi 
nói chung và trò chơi dân gian nói riêng. Năm học 2014 - 2015, Sở giáo dục và đào tạo phát 
động hội thi: " Xây dựng môi trường xanh-sạch-đẹp- thân thiện và hiệu quả" trong đó có nội 
dung đưa trò chơi dân gian vào trường học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi 
dân gian thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các giáo 
viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. 
 Là một giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức các trò chơi 
dân gian một cách có hiệu quả nhất. Chính vì thế mà bản thân luôn luôn trăn trở và suy nghĩ 
quyết định thử nghiệm của mình với đề tài: "Một số kinh nghiệm trong việc tổ chức các trò 
chơi dân gian cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo 3-4 tuổi".
 II. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN, GIẢI PHÁP.
 Như chúng ta đã biết với đề tài sáng kiến này tuy đã từng có nhiều người 
nghiên cứu và thử nghiệm song ở mỗi độ tuổi khác nhau và mỗi trường, mỗi vùng miền lại 
mang một đặc điểm riêng. Do vậy các giải pháp đưa ra ápdụng cũng không thể giống nhau. 
Và thực tế ở trường mầm non nơi tôi công tác, trò chơi dân gian được tổ chức ở trường vào 
rất nhiều thời điểm trong ngày, thế nhưng giáo viên chưa thực sự chú trọng đến việc tổ chức 
các trò chơi dân gian sao cho phù hợp, hấp dẫn, lôi cuốn và đưa lại hiệu quả giáo dục trẻ cao. 
Chính vì thế các trò chơi dân gian vẫn còn thể hiện một cách hình thức, chưa đi vào tâm hồn 
và cuộc sống của trẻ. Vì lẽ đó tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này nhằm:
Giúp cho các em rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở nên nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hoà 
đồng, thân thiện, đoàn kết... Những phút vui chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp các em thêm 
hào hứng để học tập và sống hồn nhiên hơn. 
 Nhằm đánh giá được thực trạng việc tổ chức tṛò chơi dân gian của trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở 
trường mầm non.
 Đề xuất một số biện pháp tổ chức hiệu quả tṛò chơi dân gian cho trẻ 3-4 tuổi.
 Để văn hóa truyền thống thấm dần vào tâm hồn trẻ thơ, không có cách nào hay hơn là 6 phòng học diện tích các phòng học rộng rãi, khang trang, sạch sẽ và các lớp ở khu vực lẽ 
bây giờ cũng chuyển vào học ở đây và tất cả đều được ăn bán trú thuận lợi cho việc chăm sóc 
nuôi dưỡng, giáo dục trẻ đạt kết quả tốt hơn.
 Bản thân tôi luôn yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, tích 
cực tự học và tự bồi dưỡng cho bản thân, không ngừng phấn đấu nâng cao năng lực cho bản 
thân, thường xuyên học hỏi chị em, bạn bè đồng nghiệp nên tích lũy được một số kinh 
nghiệm. Bên cạnh đó được sự quan tâm giúp đỡ của các bậc phụ huynh về việc sưu tầm 
nguyên vật liệu như vỏ ngao, sò, óc, hến, vải vụn, tranh, sách báo,  để làm đồ dùng đồ chơi 
để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ được sôi nỗi và được quan tâm nhiều hơn. 
 Nhà trường đã trồng nhiều cây xanh ở xung quanh trường, chăm sóc thường xuyên, bồn 
hoa trồng với nhiều lọai hoa đẹp hấp dẫn trẻ thuận lợi cho việc hoạt động ngoài trời.
 Sân bãi rộng rãi, an tòan để tổ chức các hoạt động ngoài trời và hoạt động vui chơi cho trẻ. 
Đặc biệt nhà trường phối hợp với Hội cựu chiến binh đã làm nhiều chòi để che mát cho trẻ 
hoạt động tốt hơn.
 Trẻ mẫu giáo bé mạnh dạn, tự tin, thông minh, thích tham gia vào các trò chơi, đặc biệt là 
các trò chơi dân gian.
 Tôi rất thích các trò chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò chơi dân gian 
thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mẫu giáo bé.
 Song bên cạnh những thuận lợi mà tôi có thì bản thân tôi còn gặp không ít khó khăn sau:
2. Khó khăn:
 Trường mầm non nơi tôi công tác đóng trên địa bàn của một xã nghèo dân cư sống thưa 
thớt ở vùng ven biển đời sống còn thấp, kinh tế gặp nhiều khó khăn nên một số phụ huynh 
chưa thực sự quan tâm đến việc học của trẻ. 
 Bản thân chưa có hiểu biết và vốn kiến thức về các trò chơi dân gian. 
 Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ đòi hỏi phải có sự linh hoạt và tính sáng tạo cao.
 Mức độ khó hay dễ của các trò chơi không giống nhau. Có những trò chơi vô cùng đơn giản 
nhưng cũng có những trò chơi phức tạp, đòi hỏi người chơi phải tư duy trong quá trình chơi.
 Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra trong suốt cả 
một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp vào các hoạt động mà 
thôi.
 Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng 
nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú.
 Trong lớp còn một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và không thích tham gia vào các hoạt 
động tập thể. - Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ lớp MGB: 
“Lộn cầu vồng", " Chi chi chành chành", " Tập tầm vông", " Nu na nu nống", " Dung dăng dung 
dẻ"...
2.2: Giải pháp thứ hai: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi, lời ca, địa điểm trước khi tổ chức cho 
trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian.
2.2.1: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:
 Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và phong phú, mang tính 
đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân 
gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến 
hành được. 
Ví dụ như trò: " Chơi chuyền" đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ vật có dạng khối cầu 
như quả bóng, quả bưởi non...Trò chơi " Ném còn" không thể diễn ra nếu thiếu quả còn - đồ 
chơi truyền thống của trò chơi đó. Hay đơn giản như trò chơi " Bịt mắt bắt dê" cũng không thể 
được tổ chức nếu không có dải vải hoặc dải khăn bịt mắt...
 Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo viên cần tìm 
hiểu kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ 
cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi.
2.2.2: Dạy trẻ đọc thuộc lời ca ( đối với những trò chơi có lời đồng dao ): 
 Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ không bao giờ chỉ hùng hục 
thực hiện các vận động của mình mà chúng thường vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao 
nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không 
phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của 
trẻ. Ví dụ như: chơi " Chi chi chành chành", trẻ hát " Chi chi chành chành - Cái đanh thổi lửa - 
Con ngựa chết trương - Tam vương ngũ đế...". Câu hát dường như chẳng có mạch ý nào rõ 
ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành. Hay như chơi " Rải ranh" trẻ hát " Rải 
ranh - Bẻ cành - Hái ngọn - Chọn đôi". Cùng với lời hát trong trẻo là bàn tay rải những viên sỏi 
một cách khéo léo, tung viên cái lên, nhặt một hoặc hai viên con dưới đất, rồi lại giơ tay đỡ 
viên cái vừa rơi xuống.
 Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi thường cho 
trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các 
thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời...Khi trẻ đã thuộc lời là thua.
- Với môn MTXQ, toán, văn học khi lựa chọn các trò chơi cần đáp ứng được các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng 
đồ chơi...
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:
+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: " Con ruồi có cánh - Đòn gánh có mấu - Châu chấu có 
chân..." đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của một số con vật và đồ vật quen 
thuộc.
- Với môn âm nhạc nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các trò chơi: " Tập tầm 
vông" .
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần đặc biệt lưu ý 
đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dạy.
Chẳng hạn như:
- Chủ đề " Thế giới động vật" có thể tổ chức các trò chơi: " Bịt mắt bắt dê".
- Chủ đề " Thế giới thực vật" có thể cho trẻ chơi các trò chơi: " Trồng nụ trồng hoa".
- Chủ đề " Tết và mùa xuân" là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ các trò chơi truyền 
thống của dân tộc trong dịp lễ Tết như: " Ném còn", " Chơi đu "...
2.4: Giải pháp thứ tư: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trò chơi.
 Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn 
chơi. Không bao giờ trò chơi dân gian quy định số người chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn 
khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia chơi càng đông càng vui. Những trò chơi " Chi 
chi chành chành", " Nhảy lò cò", cũng tương tự như vậy. Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng 
như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể 
phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được 
nâng lên rất nhiều.
 III. KẾT QUẢ CỦA SÁNG KIẾN:
 Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức cho trẻ lớp MGB chơi 
các trò chơi dân gian, tôi đã thu được nhiều kết quả như sau: