SKKN Một số phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học bằng vật thật trong tiết làm quen với môi trường xung quanh cho trẻ 3-4 tuổi

 chưa kích thích được trí tượng tượng, tìm tòi và khả năng ghi nhớ của trẻ về sự 
vật, hiện tượng đó còn hạn chế.
 Đề tài này đã giúp tôi tìm ra cho mình một phương pháp sử dụng đồ dùng 
dạy học hợp lí, có kết quả trên trẻ và đặc biệt giúp trẻ lĩnh hội kiến thức nhanh 
và phát triển các mặt: Tư duy, trí nhớ, tượng tượng, tăng vốn từ và phát triển 
ngôn ngữ mạch lạc.
 Khi nghiên cứa đề tài tôi đã gặp không ít khó khăn trong việc lựa chọn nội 
dung có phù hợp với lứa tuổi hay không? Những đồ dùng tôi sử dụng trong quá 
trình nghiên cứa đã an toàn với trẻ chưa? Hay những đồ dùng mà sử dụng để trẻ 
khám phá có phong phú và sẵn có ở địa phương không? Cũng có những sự vật, 
đồ vật không thể dùng vật thật để khám phá? Chính những lí lo trên đã giúp tôi 
quyết tâm thực hiện nghiên cứa đề tài này.
 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lí luận
 Đất nước ta đang trên đường đồi mới và phát triển. Đảng và Nhà nước 
luôn đề cao sự nghiệp giáo dục nước nhà, vì vậy nhiệm vụ quan trọng mà Đảng 
đã nêu. “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”, chúng ta cần 
chăm sóc giáo dục ngay từ thủa ấu thơ. Với nhiệm vụ này người giáo viên cần 
nâng cao vai trò trách nhiệm của mình, nhất là giáo viên mầm non.
 Như chúng ta đã biết thông thường trong các tiết dạy cho trẻ làm quen với 
môi trường xung quanh thì giáo viên sử dụng tranh ảnh, mô hình để minh hoạ và 
trẻ khám phá qua đó.
 Ví dụ: Khi cho trẻ tìm hiểu 1 số loại quả trẻ được biết mùi vị, hình 
dáng...qua tranh minh hoạ, có loại quả trẻ được biết vì ở nhà được ăn, nhưng có 
những loại quả xa lạ với trẻ mà trẻ chỉ được biết qua tranh ảnh, sách báo..Do vậy 
giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ được tiếp cận với cách giảng dạy theo hình 
thức đổi mới như: CNTT, đặc biệt là sử dụng những đồ dùng là vật thật có sẵn ở 
địa phương...nhằm giúp trẻ tiếp thu và mở rộng vố hiểu biết, từ đó giúp trẻ phát 
triển một cách toàn diện.
 2. Thực trạng của vấn đề
 2/9 Tôi nghiên cứu kỹ nội dung, phương pháp cho trẻ làm quen với môi 
trường xung quanh trong sách giáo dục mầm non 3 - 4 tuổi chương trình mới, 
trên ti vi chương trình VTV2, trên mạng.
 Nghiên cứu cơ sở tâm sinh lý của trẻ
 Nghiên cứu cơ sở giáo dục mầm non mới
 3.2. Phương pháp điều tra thực tiễn:
 Qua khảo sát thực tế trên lớp tại các giờ cho trẻ làm quen với môi trường 
xung quanh nhiều trẻ nhận biết được sự vật, hiện tượng một cách đơn giản, qua 
loa và không nhớ hết những đặc điểm của sự vật. Hình ảnh về sự vật đó không 
lưu lại trong trí nhớ của trẻ, vì vậy trẻ không hứng thú khi khám phá chúng. 
Điều tra thực tế trong các tiết học đầu năm cho tôi kết quả sau:
 Tổng số trẻ điều tra 35 trẻ:
 Nội dung Tỉ lệ
 Trẻ hứng thú khám phá 65%
 Trẻ Nhận thức rõ đặc điểm đồ vật, sự vật 30%
 Trẻ nhận thức chậm 45%
 Không nhớ đặc điểm 25%
 Từ đó tôi chú ý hơn nhiều đến hình thức sử dụng đồ dùng dạy học như thế 
nào nhằm giúp trẻ khám phá và lĩnh hội kiến thức tốt mà gây được hứng thú 
khám phá của trẻ. Tôi thường xuyên sử dụng đồ dùng, học liệu là vật thật, cho 
trẻ sờ, ngắm và nếm mùi vị của đối tượng, kích thích tính tìm tòi, tưởng tượng 
của trẻ.
 3.3. Phương pháp dạy học thực tiễn
 a. Dạy trẻ trên tiết học
 * Nhóm dùng lời:
 Tôi sử dụng lời nói rõ ràng, mạch lạc, lô gíc, chậm rãi để cung cấp kiến 
thức cho trẻ bởi đối tượng trẻ lớp tôi là trẻ 3- 4 tôi, ngôn ngữ còn đang hình 
hành, có trẻ vẫn còn ngọng. Vì thế lời nói của cô cần chính xác, nội dung cần 
cung cấp đầy đủ, súc tích.
 4/9 + Ví dụ 2: Khi cho trẻ trò chuyện về 1 số loại phương tiện giao thông tôi 
sưu tầm những chiếc ô tô, tàu hoả, máy bay đồ chơi cho trẻ quan sát. Những đồ 
dùng đó kích thích hứng thú của trẻ và hình thành biểu tượng cho trẻ sâu sắc 
hơn.
 Hình ảnh minh họa tiết khám phá phương tiện giao thông
 * Trò chơi:
 Trong tiết học cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh thì trò trơi 
nhằm giúp củng cố, hệ thống hoá kiến thức, những trò chơi làm tăng thêm sự 
hứng thú trong tiết học của trẻ. Tôi cũng tổ chức các trò chơi trong tiết học 
 6/9 Một số đồ dùng nghề xây dựng
 Ví dụ 2: Khi trẻ tham quan nhà bếp và quan sát cô cấp dưỡng nấu ăn trẻ 
được trực tiếp nhìn thấy các loại rau, thấy các đồ dùng nấu ăn của cô cấp dưỡng, 
trẻ còn được giáo dục vệ sinh trong ăn uống.
 * Trong giờ ăn:
 Giờ ăn là thời điểm trẻ không chỉ được củng cố kiến thức của môn học 
cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh mà còn được học nhiều môn khác 
như: Văn học, toán...
 +Ví dụ 1: Trước giờ ăn trẻ rửa tay, trong quá trình rửa tay trẻ được biết để 
tay dưới vòi nước, nước dựng trong xô, trẻ biết đặc điểm cái xô, cái chậu, miếng 
xà phòng...
 Trong khi rửa tay trẻ phát triển ngôn ngữ qua bài thơ:
 “Miếng xà phòng nho nhỏ”.
 8/9 d. Một số biện pháp khác: Kết hợp với phụ huynh
 - Để nâng cao chất lượng trong quá trình truyền đạt kiến thức cho trẻ cần 
có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Sự kết hợp này là vô cùng 
cần thiết bởi tôi nhận thấy cần phải cho phụ huynh biết được những khó khăn, 
vất vả của cô giáo và cần có sự giúp đỡ của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm 
học tôi đã chủ động khích lệ sự tham gia trong mọi hoạt động của phụ huynh 
nhằm giúp đỡ cho quá trình nhận thức của các cháu được chu đáo hơn. Tôi 
thường xuyên trao đổi với phụ huynh về phương pháp cung cấp kiến thức cho 
trẻ ở nhà của các bậc phụ huynh, những đồ dùng trong gia đình, những sự vật, 
đồ vật, hiện tượng được phụ huynh sử dụng đa số bằng những vật thật có trong 
gia đình. Tôi cũng khuyến khích phụ huynh ở nhà trao đổi với trẻ nhiều về đồ 
vật, sự vật đó không những cung cấp kiến thức mà còn làm tăng vốn từ của trẻ, 
giúp phát triển ngôn ngữ mạch lac, phát triển tư duy, trí nhớ một cách sâu sắc 
nhất.
 4. Hiệu quả của SKKN
 Tôi áp dụng SKKN của mình tại lớp mẫu giáo bé C3 trường mầm non Gia 
Thượng.
 Kết quả đạt được như sau:
 Nội dung điều tra Khảo sát đầu năm Khảo sát giữa dự kiến cuối 
 năm năm
 Trẻ hứng thú 60% 78% 96%
 Trẻ nhận thức rõ đặc 
 25% 70% 92%
 điểm
 Trẻ nhận thức chậm 47% 25% 10%
 Không nhớ đặc điểm 30% 6% 0%
 Sau khi áp dụng biện pháp sử dụng đồ dùng dạy học bằng vật thật trong 
tiết học cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh đã cho thấy:
 10/9 Tôi muốn đề xuất Phòng giáo dục tạo điều kiện để giáo viên tham gia dự 
các tiết mẫu về phương pháp sử dụng đồ dùng là vật thật trong các tiết học để 
giáo viên có cơ hội nâng cao hiểu biết cho mình và rút kinh nghiệm cho tiết dạy 
của mình.
 Đầu tư thêm trang thiết bị, những đồ dùng, đồ chơi có chất lượng để trẻ 
khám phá tốt nhất.
 Trang bị thêm tài liệu về cách nghiên cứu các đồ dùng, đồ chơi là vật thật 
để sử dụng vào tiết học có hiệu quả cao.
 Nhà trường cần tạo môi trường cảnh quan học tập vui chơi có ích như 
vườn hoa, vườn cây ăn quả....
 Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình công tác của 
bản thân tôi và đang thực hiện tại lớp mẫu giáo bé C3 trường mầm non Gia 
Thượng. Tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp mong được sự 
đóng góp của các đồng chí trong ban giám hiệu và các bạn để từ đó bản thân tôi 
rút ra được nhiều kinh nghiệm sâu sắc hơn khi cho trẻ khám phá môi trường 
xung quanh.
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Ngọc Thụy, ngày 12 tháng 3 năm 2020
 Trịnh Thị Nhung
 12/9